2.18.11 Inventaris van het archief van de Vereniging ter behartiging van de belangen van de Boaz-Banken, (1920) 1930-1963

Boaz-banken zijn spaar- en voorschotbanken, in het begin van de vorige eeuw opgericht door de Christelijke Patroonsvereniging “Boaz”. Zij maken deel uit van het stelsel van verzuilde kredietorganisaties, zoals de Rooms-Katholieke Hanze- en middenstandsbanken, die in het begin van de vorige eeuw naast de “neutrale” Nutsspaarbank waren ontstaan. Men vertrouwde meer op de kredietwaardigheid van geloofsgenoten.

De benaming Boaz is ontleend aan het Oudtestamentische Bijbelboek Ruth. In dit boek vindt een transactie plaats waarin de landeigenaar Boaz zijn onvermogende schoonmoeder Naomi vrijwaart van een verplichting tot landbezit. Deze transactie, “lossing” of vrijwaring van schuld is omschreven in de Joodse wet. De relatie met zijn schoonmoeder is ontstaan nadat hij haar en haar dochter Ruth had toegelaten permanent door het verzamelen van de overgelaten aren zich met een deel van de oogst in hun onderhoud te voorzien.

In 1927 fuseerden de gezamenlijke spaarbanken van de Boazbanken, de Hanzebanken en de Middenstandsbank voor Limburg , hetgeen leidde tot de oprichting van de Nederlandsche Middenstandsbank. De Boaz-banken waren nu gezamenlijk beheerders van preferente aandelen op deze bank. Om die reden richtten zij in 1928 een vereniging op, waarvan de statuten bij Koninklijk Besluit van 4 januari 1930, nr. 11, werden goedgekeurd.

De vereniging delegeerde twee leden als commissaris bij de Nederlandse Middenstandsbank. Daarnaast trad zij namens de leden op om te bemiddelen bij de regelgeving inzake het bankbeheer. Dat gebeurde met name toen de Bedrijfgroep Handelsbanken, ontstaan uit de in 1942 opgerichte ‘Woltersomse’ bedrijfsorganisatie gedetailleerde richtlijnen over kredietverlening opstelde. De vereniging stelde daarom tijdelijk eigen commissies van toezicht aan. De Wet Toezicht op het Kredietwezen, die de Nederlandsche Bank als toezichthouder aanwees, ontsloeg de vereniging van deze taak.

Geleidelijk nam het aantal leden af. Boaz-banken, die op kleinere schaal niet meer in staat waren het omvangrijke papierwerk te regelen dat nu eenmaal voor goed bankbeheer nodig was, fuseerden, gingen op in de Nederlandsche Middenstandsbank of andere grotere regionale banken. Dit leidde tot overleg met de Christelijke Middenstandbond, die in 1962 een fusievoorstel deed. De vereniging besloot zich toen op te heffen en het beheer van zijn aandelen over te dragen aan een gezamenlijke stichting. In 1963 was de liquidatie voltooid.

Het archief werd beheerd door de secretaris van de vereniging, die de stukken opsloeg in de bewaarplaats van de bank waar hij werkzaam was. Tijdens de liquidatie van de vereniging was dit in Stadskanaal. Na de opheffing van de bank aldaar behield de secretaris dit archief in Groningen totdat hij het in 1978 aan het Algemeen Rijksarchief schonk.

Het archief is door schenking verworven.

Het archief is onvolledig. Blijkens de toenmalige correspondentie berustten er nog enige financiële bescheiden in Den Haag. Niettemin omvat het hier bewaarde gedeelte in hoofdlijnen de werkzaamheden van de vereniging als zodanig, mogelijk met uitzondering van het door de vereniging gehouden interne toezicht.

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Vereniging Boaz-Banken, nummer toegang 2.18.11, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Boaz-Banken, 2.18.11, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar