Archief
Titel
2.12.51 Inventaris van het archief van de Commissie Onderzoek Gedragingen Marinepersoneel Nederlands-Indië tijdens WO2, 1945-1949 (1954)
Auteur
R. van Velden, H.E.M. MettesVersie
26-11-2024
Copyright
Nationaal Archief, Den Haag
2002 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Commissie Onderzoek Gedragingen Marinepersoneel Nederlands-Indië (WO2) Cie. Gedragingen Marinepers. Ned.-Indië
Periodisering
archiefvorming: 1945-1949 oudste stuk - jongste stuk: 1945-1954
Archiefbloknummer
D3Omvang
136 inventarisnummer(s) 8,50 meterTaal van het archiefmateriaal
Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands
Soort archiefmateriaal
Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Commissie Onderzoek Gedragingen Marinepersoneel Nederlands-Indië (1945-1949)Samenvatting van de inhoud van het archief
Het archief van de zuiveringscommissie Commissie Onderzoek Gedragingen Marinepersoneel Nederlands-Indië (1945-1949) bevat dossiers omtrent de politieke gedragingen van marinepersoneel tijdens de tweede Wereldoorlog. In het archief zijn stukken m.b.t. de organisatie van de commissie, rapportages, evenals dossiers betreffende verklaringen van personeel aangaande gevechtshandelingen en gedragingen. Voorts zijn er enige archiefbescheiden gerelateerd aan spionage, het verlenen van onderscheidingen, krijgsgevangenschap en de slag om de Javazee.Verder zijn er notulen, agenda's op ingekomen en uitgaande stukken, eigentijdse toegangen met onder meer naamstaten van gehoorde militairen aanwezig.Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Bij Beschikkingen van de waarnemend commandant der zeemacht Nederlands-Indië van 9 november 1945, nrs. P 12/2/10 en P 12/2/12 werden ingesteld de commissie van onderzoek gedragingen (voortaan: COG) marinepersoneel in Azië en Australië, naar respectievelijk burgerpersoneel ressorterend onder het departement van Marine en (reserve-)officieren en schepelingen en ook gemilitariseerd personeel van de gouvernementsmarine en personeel van het marine-etablissement, voor zover dit een bevel tot evacuatie ontvangen had. Deze zuiveringscommissie was gevestigd in het departement van Marine. Voorzitter was schout bij nacht F.W. Coster. De commissie beëindigde haar werkzaamheden op 10 oktober 1946 waarna haar werkzaamheden werden door een zogenaamde "kleine commissie" voortgezet als onderdeel van de afdeling personeel van het ministerie van Marine met als leden kpt-lt tz C.J. Wingender, 1t tz 1 P.C. Wouters en maj torpedomaker A. Geelen.
De subcommissie Makassar, onderdeel van de COG, had als werkterrein het ambtsgebied van de commandant der marine in de Grote Oost.
In Nederland werd op 19 maart 1946 een subcommissie ingesteld. Deze kreeg tot taak de gedragingen van marinepersoneel dat terugkeerde uit Japanse krijgsgevangenschap te onderzoeken, voor zover dat nog niet had plaatsgevonden in Nederlands-Indië. Deze subcommissie werd op 6 februari 1947 opgeheven. De commissietaken werden voortaan uitgevoerd door een zogenaamde correspondent in de persoon van ltz1 K.M.R. A.B. Elders.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Ingekomen stukken werden geopend door de secretaris van de commissie, die ze daarna ter agendering doorgaf. De stukken werden van een agendanummer voorzien. Uitgaande stukken werden in de tikkamer uitgetypt en ter tekening aan de secretaris voorgelegd. Degene die de agenda bijhield voorzag na tekening de stukken van een uitgaand nummer. Ingekomen vragenlijsten van personen die niet reeds eerder een lijst hadden ingestuurd werden voorzien van een volgnummer. Burgerpersoneel kreeg een nummer tussen 3200-3299 met een rood potlood in de rechter bovenhoek, het overig personeel kreeg een blauw nummer. Telegrammen werden behandeld als ingekomen stukken. De COG maakte gebruik van een viertal kaartsystemen; officieren, onderofficieren, korporaals en manschappen en tenslotte burgers, waarop naast naam, rang en stamboeknummer andere aantekeningen gemaakt konden worden. De kaart werd voorzien van een volgnummer dat correspondeerde met een dossier. Zo'n dossier bevatte de door de betrokkene ingevulde vragenlijst, een procesverbaal en correspondentie. De persoonsdossier van militairen werden naar dienstonderdeel opgeborgen, bijvoorbeeld onderzeebootdienst. In een speciaal daartoe aangelegd katern kon men van elke onderzochte militair op naam een verwijzing vinden naar de onderdeelsbundel waarin het betreffende dossier was opgelegd. De dossiers van de burgers waren alfabetisch opgelegd.
Het archief van de subcommissie Makassar werd in november 1947 vanuit voornoemde plaats overgeplaatst naar het archief van de COG te Batavia.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.
Inhoud en structuur van het archief
Selectie en vernietiging
Tijdens de selectie ter vernietiging van dit archief is 50 centimeter archief vernietigd; het betrof hier alleen dubbele exemplaren en aanbiedingsbrieven die zonder reactie bleven.
Verantwoording van de bewerking
Uitgangspunt bij de bewerking van dit archief was de oude ordening zoveel mogelijk te herstellen. Hierbij gold als leidraad en uitgangspunt een in het archief aangetroffen oud archiefschema. Aan de hand van dit archiefschema werd de serie dossiers betreffende verklaringen van en onderzoekingen naar de gedragingen van officieren, onderofficieren, manschappen en korporaals en burgerpersoneel tijdens de bezetting van Nederlands-Indië, welke U aantreft onder inv. nrs. 7-77, goeddeels hersteld. Deze serie vormt de kern van het onderhavig archief. Verder werd een gedeponeerd archief onderkend en als zodanig afgescheiden en in een aparte afdeling beschreven. Een deel van de eigentijdse toegangen is nog vrij feilloos te gebruiken bij de ontsluiting van dit archief. Voor de exacte werking zie de aanwijzingen voor gebruikers. inv. nrs. 7-77, goeddeels hersteld.
In inv.nrs. 7-77 zijn in één dossier verscheidene zaken opgeborgen. De chronologie, de oude orde, per zaak is vaak verstoord. Omdat het dateren van de dossiers tijdens de bewerking onevenredig veel inspanning zou vergen en ook omdat een exacte datering van elk dossier niet relevant is, omdat deze parallel loopt aan de onderzoeksperiode en het bestaan van de commissie, zijn de deelbeschrijving van inv. nrs. 7-77 niet gedateerd.
Het kaartsysteem waarvan in bepaalde stukken wordt gesproken is niet aangetroffen.
De bewerking van dit archief vond plaats in 1999. In 2002 plaatste het semi-statisch archief van de Koninklijke Marine een conglomeraat archiefdelen over naar het Centraal Archievendepot. Hierin werd ook een aantal van onderhavig archief afgedwaalde archiefbescheiden aangetroffen. Deze werden alsnog opgenomen in de inventaris onder inventarisnummers 131-135.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van kwetsbare of slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Commissie Onderzoek Gedragingen Marinepersoneel Nederlands-Indië (WO2), nummer toegang 2.12.51, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Cie. Gedragingen Marinepers. Ned.-Indië, 2.12.51, inv.nr. ...
Verwant materiaal
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Bijlagen
Lijst van gebruikte afkortingen
- Bdg
- Marinepersoneel Bandoeng I-II
- Bkt
- Banckert
- BME
- Marine Etablissement (BME)
- CBZ
- centrale burgerlijke ziekeninrichting
- CMM Tjil
- Commando Maritieme Middelen Tjilatjap
- Crn
- Hr .Ms . Abraham Crijnssen
- dRtr
- Hr. Ms. de Ruijter
- Evn
- Hr. Ms. Evertsen
- Div mvgr
- Mijnenvegers
- Gvt 18/ Priok
- Groep vliegtuigen/Marinevliegkamp Priok-groep vliegtuigen 18
- BME
- Burgerpersoneel Marine Etablissement
- Glw
- Hr. Ms. Gouden Leeuw
- GVT
- groep vliegtuigen
- Hr Ms
- Harer Majesteits
- K
- (onderzeeboot bestemd voor de) koloniën
- Kkt
- Krakatau
- KMC
- Marinekazerne Goebeng
- Ktn
- Kortenaer
- ltz
- luitenant ter zee
- MBA
- Marine bewakingsafdeling
- MCA
- marinecommandant Australië
- MKG
- Marinekazerne Goebeng
- MKM
- Marine Kampement Malang
- MKO
- Marinekazerne Oedjong
- MLD
- Marine Luchtvaartdienst
- MRD
- Marine Radio Dienst
- MSD
- marinestoomvaartdienst
- MUD
- Mijnen Uitkijk Dienst
- MVKM
- Marinevliegkamp Morokrembangan
- MVKP
- Marinevliegkamp Priok
- N-gevallen
- naspeuringsonderzoeken
- OZBtn
- Onderzeeboten
- Ozd
- Onderzeedienst
- PdB
- Pieter de Bitter
- TM dienst
- Torpedo Motorboot Dienst
- Phn
- Hr.Ms.Piet Hein
- Vam
- Hr .Ms . J. Van Amstel
- WdeW
- Hr.Ms . Witte de With