Terug naar zoekresultaten

2.06.085 Inventaris van het archief van het Ministerie van Economische Zaken: Persdienst, (1940) 1941-1963; en de Hoofdafdeling / Directie Externe Betrekkingen, 1963-1987 (1989)

Het archief bevat stukken betreffende de Persdienst, later Hoofdafdeling/Directie Externe Betrekkingen van het Ministerie van Economische Zaken. In de inventaris o.a. correspondentieseries, genummerde nota's van de Persdienst, minuten en documentatie (voornamelijk krantenknipsels). Verder ook nog archivalia van enkele commissies.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.06.085
Inventaris van het archief van het Ministerie van Economische Zaken: Persdienst, (1940) 1941-1963; en de Hoofdafdeling / Directie Externe Betrekkingen, 1963-1987 (1989)

Auteur

CAS 183

Versie

06-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1995 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Economische Zaken: Persdienst en Directie Externe Betrekkingen
EZ / Persdienst

Periodisering

archiefvorming: 1941-1987
oudste stuk - jongste stuk: 1940-1989

Archiefbloknummer

E20114

Omvang

489 inventarisnummer(s)

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Economische Zaken/Persdienst Ministerie van Economische Zaken/Hoofdafdeling Externe Betrekkingen Ministerie van Economische Zaken/Directie Externe Betrekkingen, 1941-1963, 1963-1966, 1966-1987

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat stukken betreffende de Persdienst, later Hoofdafdeling/Directie Externe Betrekkingen van het Ministerie van Economische Zaken. In de inventaris o.a. correspondentieseries, genummerde nota's van de Persdienst, minuten en documentatie (voornamelijk krantenknipsels). Verder ook nog archivalia van enkele commissies.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Oprichting, taak en organisatie
De oprichting van de Persdienst
De Persdienst, ook wel Afdeling Persdienst genoemd, werd opgericht op 1 mei 1941. Op die dag werd H. Kroon benoemd tot perschef bij de departementen van Handel, Nijverheid en Scheepvaart èn van Landbouw en Visserij. De Persdienst was in de jaren 1941 tot medio 1945 evenals de Accountantsdienst dus een dienst van de beide economische departementen. Bij de Persdienst werd het bestaande Persbureau van de Economische Voorlichtingsdienst ondergebracht. Aan de dienst werd de behandeling opgedragen van alle aangelegenheden, die de verhouding tussen de publieke opinie en het beleid van het ministerie raakten, in het bijzonder de voorlichting die door middel van pers, radio en film door het Ministerie werd gegeven. Verder oefende de dienst de algemene controle op alle drukwerken uit en de bijzondere controle op het verbruik van papier e.d. door het Ministerie. Uit de correspondentie blijkt dat er ook een taak op het gebied van censuur uitgeoefend werd, waarvan de formele instructie niet aangetroffen is.
De Organisatie
De dienst was als volgt onderverdeeld:
  • Afdeling Persdienst, onderverdeeld in 3 bureaus; de secties zijn geen organisatorische eenheden, maar afgeronde taakeenheden:
    • Sectie Tijdschriften
    • Sectie Inlevering Gebruikt Papier
    • Sectie Redactie
    • Sectie Documentatie
    • Sectie Recognitie en Verspreiding
    • Sectie Film
    • Sectie Voedselvoorziening
    • Sectie Papierverzorging Overheid
    • Sectie Papierverzorging Economische Departementen
    • Sectie Papierverzorging Particulier Drukwerk
    • Sectie Beroep inzake Drukwerkorders
  • overdracht taken:
    • advieswerkzaamheden inzake het verschijnen van tijdschriften;
      • naar: de Economische Voorlichtingsdienst;
    • papierbezuiniging;
      • naar: de Afdeling Algemene Dienst;
    • voorlichting over de voedselvoorziening en de landbouw;
      • naar: de Afdeling Voorlichting van het nieuw opgerichte Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening.
  • Afdeling Persdienst, onderverdeeld in 2 bureaus:
    • Bureau Berichtgeving en Voorlichting
    • Bureau Documentatie
  • secties: de Sectie Redactie, de sectie Radio, de Sectie Voedselvoorziening, de Sectie Papier aangelegenheden en de Sectie Recognitie en Verspreiding.
Taken
Na de oorlog veranderde de taak van de dienst. Deze bestond sinds 1945 uit het geven van bekendheid aan en het toelichten van alle door of vanwege het Ministerie voor de gehele bevolking getroffen maatregelen en voorschriften en het acht slaan op de publieke opinie, het onderhouden van het contact met de binnen en buitenlandse pers, de radio en andere voorlichtende instanties. Tevens werd een documentatieverzameling aangelegd van belangrijke economische perspublikaties. In 1950 kwam daar nog bij het coördineren van de overheidsvoorlichting in Nederland over het Europees Herstelprogramma en de vorming van de Nederlands Belgisch Luxemburgse Economische Unie.
Reorganisatie van 1961
In 1961 werd de dienst, die nu viel onder de Adviseur voor Externe Betrekkingen, gereorganiseerd in 3 afdelingen: de Afdeling Externe Voorlichting, de Afdeling Interne voorlichting en de Afdeling Knipseldienst en Documentatie.
De Afdeling Externe Voorlichting gaf bekendheid aan en verstrekte toelichting op alle door en vanwege het Ministerie getroffen maatregelen en voorschriften die voor de gehele bevolking van belang waren en op alle andere onderwerpen die onder het beleid van het Ministerie vielen.
De Afdeling Interne Voorlichting verzorgde de voorlichting binnen het Ministerie over voor het gevoerde economische beleid van direct of indirect belang zijnde gebeurtenissen en ontwikkelingen en sloeg daarbij acht op de publieke opinie. De Afdeling Knipseldienst en Documentatie selecteerde, distribueerde en archiveerde persartikelen en andere publikaties, die voor diverse ambtenaren van het Ministerie in verband met de uitoefening van hun functie van belang konden zijn.
De Hoofdafdeling/Directie Externe Betrekkingen
In 1963 werd de dienst omgedoopt tot Hoofdafdeling Externe betrekkingen, met de drie afdelingen Externe Voorlichting, Interne Voorlichting en Documentatie. In 1966 werd de hoofdafdeling gepromoveerd tot Directie, met de vier afdelingen Externe Voorlichting, Interne Voorlichting, Kabinet en Documentatie. De afdeling kabinet had als taakonderdelen: algemene secretariaatswerkzaamheden van de Minister en Staatssecretaris, aangelegenheden van geheime en vertrouwelijke aard en die welke op last van de Minister bij het Kabinet behandeld worden, koninklijke onderscheidingen, regeling van ontvangsten, aangelegenheden van protocollaire aard.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Een registratuurplan is niet aangetroffen. Er werden diverse jaarlijkse correspondentieseries aangelegd. Van de serie "minuten Persdienst" bestond een serie extra doorslagen, de zgn. witte kopieën. Van de alfabetisch geordende serie zijn eveneens extra doorslagen aangelegd, de blauwe kopieën. Deze series kopieën zijn vernietigd. Verder is er een jaarlijkse serie genummerde nota's van de Persdienst en een jaarlijkse gerubriceerde serie documentatie (voornamelijk kranteknipsels). De rest bestond hoofdzakelijk uit onderwerpsbundels of kleine groepjes gelijksoortige stukken, geordend in de bekende wanordelijke "bureau-praktijk orde". In de serie "minuten Persdienst" 1942 1944, die geordend is op minuutnummer blijken de ingekomen brieven in de minuut te zijn gevoegd. Toegangen op het archief in de vorm van agenda's en klappers hebben wel bestaan, naar zijn op een fragment na (inv.nr. 13), niet bewaard gebleven.
Er blijkt veel vernietigd te zijn in de jaren 1955-1965. Het betreft voornamelijk correspondentie met dagbladen en de kranteknipsels uit de jaren 1945-1959. Hiervan zijn verklaringen aanwezig in het archief van de Afdeling Materieel en Huisvesting, in inv.nr. 1215/2. Daaruit blijkt dat ook de correspondentie over 1953 ten onrechte in 1965 is vernietigd, evenals de correspondentie en de nota's van de Persdienst uit 1954 (oorspronkelijke doosnrs. 1246 1248 en 1494 1498). De archivalia behandeld door de afdeling Kabinet, die in de periode vanaf 1966 bij de Directie behoorde, zijn niet in het archief aanwezig.
Het archief is onvoldoende geschoond, geïnventariseerd en materieel verzorgd door het Ministerie van Economische Zaken overgedragen bij verklaring van overbrenging van 9 juni / 14 augustus 1969. De enige bewerking die sindsdien totaan de bewerking van 1994-1995 heeft plaatsgevonden, heeft bestaan uit etikettering van de dozen.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
De selectie werd uitgevoerd aan de hand van de CAS vernietigingslijst van 25 februari 1985 voor de categorieën algemeen, organisme (.07) en personeel (.08) met de daarop door de opdrachtgever gemaakte uitzonderingen en aanvullingen. Voor de stukken betreffende de taakuitvoering werd geselecteerd aan de hand van een gespecificeerde opsomming in het archiefbewerkingsplan van te bewaren en te vernietigen stukken.
Vóór de bewerking bedroeg het archief van de Persdienst en van de Hoofdafdeling/Directie Externe Betrekkingen tezamen 79.5 meter. Er werd 49 meter voor vernietiging aangewezen.
Na de materiële verzorging resteerde van de Persdienst een te bewaren bestand van 13.85 meter en van de Hoofdafdeling/Directie Externe Betrekkingen 11.25 meter. In totaal werd dus 25.1 meter bewaard. Nadat hiervoor toestemming werd verkregen werden de te vernietigen bescheiden afgevoerd naar KNP BT Paper Recycling (voorheen Lignac & Levison) te Apeldoorn.
Verantwoording van de bewerking
Als basis voor de bewerking gold het 'Archiefbewerkingsplan en de eindproduktbepaling voor het archief van de Persdienst en de Directie Externe Betrekkingen van het ministerie van Economische Zaken e.v. over de periode 1941-1987.' opgesteld door de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief. De bewerking werd uitgevoerd door de Centrale Archief Selectiedienst in de periode 1994-1995 en omvatte zowel selectie als inventarisatie.
Als begincesuur werd genomen 1 mei 1941, omdat de Persdienst, ook wel afdeling Persdienst genoemd, werd opgericht op 1 mei 1941. Er werden enkele stukken opgenomen uit de periode mei 1940 tot en met april 1941, die eigenlijk niet tot het archief van de Persdienst behoren. Deze stukken werden ontvangen en opgemaakt door het Persbureau van de Economische Voorlichtingsdienst, dat in de Persdienst is opgegaan. De eindcesuur van het gedeelte van de Persdienst werd bepaald op 1963. In 1963 werd de Persdienst omgedoopt tot Hoofdafdeling Externe Betrekkingen. In 1966 werd de Hoofdafdeling gepromoveerd tot Directie. De eindcesuur van het gedeelte van de Hoofdafdeling/Directie Externe Betrekkingen werd bepaald op 1987. Uit de periode 1988-1989 werden slechts enkele stukken aangetroffen.
Uit beide bestanden werd totaal 5.4 meter op de lijst van het zgn. VT bestand geplaatst. Op verzoek van het Algemeen Rijksarchief zijn hierin archiefbescheiden opgenomen (vnl. gedrukte circulaires, verslagen en lidmaatschapsstukken van commissies) die eventueel in andere archieven kunnen worden opgenomen.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Economische Zaken: Persdienst en Directie Externe Betrekkingen, nummer toegang 2.06.085, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, EZ / Persdienst, 2.06.085, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Hoewel de dienst in 1941 is opgericht, is er weinig correspondentie uit 1941, omdat die in dat jaar over de agenda van de Directie van Handel en Nijverheid liep, met achter het agendanummer de letters P.D. Het merendeel van die brieven bevindt zich dan ook in het archief van die directie, voor zover de stukken uiteraard bewaard zijn gebleven.

Archiefbestanddelen