Terug naar zoekresultaten

2.21.402 Inventaris van het archief van P. Spies [levensjaren 1904-1963], 1946-1962

Het archief van Paulus Spies bestaat onder meer uit briefwisselingen, documenten over de politieke en economische ontwikkelingen in Indonesië en stukken inzake de positie van - zijn werkgever - de Javasche Bank (Bank Indonesia) en meer in het bijzonder zijn eigen dienstverband daarbij. Verder bevat het archief rapporten over diverse bedrijven en personen in Nederlands-Indië, rapporten van de Centrale Militaire Inlichtingendienst, een rapport over het communisme in Indonesië, alsmede stukken over de handelsbetrekking tussen de Republiek Indonesia en de Verenigde Staten. Daarnaast zijn er ook stukken over zijn arrestatie door de Indonesische autoriteiten en zijn hulp aan zijn eveneens gearresteerde vriend Sultan Hamid van Pontianak (president van de deelstaat West-Borneo). Verder bevat het archief ook archivalia van zijn mededirecteur van de Javasche Bank, H. Teunissen, van de president van de Javasche Bank, R.E. Smits en van de president van de Bank Negara Indonesia, R.M. Margono Djojohadikoesoemo. Vermeldenswaard is tot slot de aanwezigheid van de telegramwisseling van de Javasche Bank met haar Amsterdamse filiaal, die geheimelijk gebruikt werd als diplomatiek kanaal.

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Er is geen specifieke zoekhulp, zie de algemene hulp bij het zoeken in archieven

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal

Archief

Titel

2.21.402

Inventaris van het archief van P. Spies [levensjaren 1904-1963], 1946-1962

Auteur

M. Baertl

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

2002 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 231 P. Spies

Spies

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1946-1962

Archiefbloknummer

C24578

Omvang

; 42 inventarisnummer(s) 1,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een klein deel (een omslag) is in het.

Nederlands

Indonesisch

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Spies, P.

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer

Levensloop ( Het merendeel van de biografische gegevens van P. Spies werd vriendelijk verstrekt door mevr. drs. A. Mansfeld van het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam. )

Paulus Spies werd geboren te Rotterdam op 16 december 1904 te Rotterdam. Na zijn middelbare schoolopleiding trad hij in dienst van de Javasche Bank, die als circulatiebank van Nederlands-Indië fungeerde. Vanaf 1928 was zijn standplaats Soerabaja; daarna werkte hij bij andere agentschappen, laatstelijk te Pontianak op Borneo. In 1947 werd hij benoemd tot direkteur van de Bank te Batavia.

De veranderende politieke situatie in Indonesië betekende een toenemende onzekerheid voor zijn positie bij de Javasche Bank. Spies was een tegenstander van de politiek van Soekarno om te komen tot een centraal geleide eenheidsstaat en was een voorstander van een meer federale staatsopbouw. In dit verband kan zijn vriendschap met Sultan Hamid van Pontianak worden genoemd, die President van de deelstaat West-Borneo was ( Zie inventarisnummer 22. ) .

In 1952 werd hem door de Indonesische regering verzocht zich, na afloop van zijn termijn, niet meer beschikbaar te stellen als direkteur. Hij werd aangesteld als adviseur van de direktie van de inmiddels genationaliseerde en tot Bank Indonesia omgedoopte Javasche Bank. Toen in 1954 de anti-Nederlandse stemming in Indonesië toenam verloor hij ook deze funktie en verliet hij het land.

In de jaren na zijn vertrek bij de Bank reisde hij veel, vooral in Azië; enkele malen per jaar bezocht hij Washington en New York. Eind januari 1963 arriveerde hij in Laos waar op dat moment een burgeroorlog woedde. Aan de Nederlandse consul aldaar vertelde hij dat hij als amateur-natuur-historicus, geïnterresseerd was in het bezoeken van diverse plaatsen in het centrale deel van dat land.

Op 5 februari 1963 werd hij samen met zijn tolk vermoord door communistische guerrilla's. Hij werd in Loeang Prabang met Amerikaanse militaire eer begraven.

Geschiedenis van het archiefbeheer

De archivalia in de nalatenschap van Paul Spies werden door zijn executeuren-testamentair overgedragen aan het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (thans Nationaal Instituut voor Oorlogsdocumentatie) te Amsterdam, die de stukken later heeft doorgegeven aan de Rijkscommissie voor de Vaderlandse Geschiedenis (thans Instituut voor Nederlandse Geschiedenis) te Den Haag. Deze laatste instantie droeg het bestand, omvang 1 meter, in 1970 over aan het Algemeen Rijksarchief aldaar ( Zie archief van de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief 1970, D 6.53. ) .

Aanvankelijk was het archief slechts toegankelijk via de opschriften in potlood op de eerste vier dozen en door middel van een uiterst summier lijstje van de inhoud van de dozen V en VI; de laatste twee dozen waren in het geheel niet beschreven. Naar aanleiding van een onderzoek door een historicus is onlangs overgegaan tot een definitieve beschrijving.

Daarbij kwam als meest opvallende feit naar voren dat het archief niet alleen door Spies is gevormd, maar dat ook archivalia van zijn mede-direkteur H. Teunissen, van de President van de Javasche Bank R.E. Smits en van R.M. Margono Djojohadikoesoemo, President van de Bank Negara, de Republiekeinse tegenhanger van de Javasche Bank, deel uitmaken van het bestand. Tenslotte werd nog een serie code-telegrammen aangetroffen, die tot het kabinetsarchief van de direkteur van de Bijbank van de Javasche Bank te Amsterdam moeten hebben behoord ( Het archief van de Bijbank van de Javasche Bank te Amsterdam werd ca. 1985 overgebracht naar de Bank Indonesia te Djakarta (Vriendelijke mededeling van de N.V. Indover Bank te Amsterdam, de rechtsopvolger van de Bijbank.) )

Gezien de beperkte omvang van het bestand is, per archiefvormer, een chronologische indeling toegepast, zonder nadere onderverdeling.

Tijdens de inventarisatie werd ontdekt dat de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië, L.J.M. Beel, en de fractievoorzitter van de Katholieke Volkspartij in de Tweede Kamer, C.P.M. Romme, de telegraafdienst van de Javasche Bank gebruikten om elkaar berichten over de politieke situatie in Indonesië resp. Nederland en inzake de onderhandelingen tussen de beide landen toe te zenden ( Zie inventarisnummers 11 en 34-36. ) .

P. Spies was ook een verdienstelijk amateur-fotograaf. Het grootste deel van zijn fotocollectie berust bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam. Een album, gemerkt IX, met door hem in de jaren 1959-1960 op Ceylon, in Kuala Lumpur, Amsterdam en New York gemaakte foto's, dat tijdens de inventarisatie werd aangetroffen, is aan deze instelling overgedragen omdat het een aanvulling vormt op een aldaar reeds berustende serie.

Een filmrol met het opschrift "Skiër" (zonder datum) was kort na de verwerving van het archief al overgedragen aan de Rijksvoorlichtingsdienst, afdeling Filmproduktie, thans het Nationaal Audiovisueel Archief te Hilversum.

Een aantal stukken van persoonlijke aard is overgedragen aan de nicht van P. Spies, mevrouw prof.dr. M. Spies te Amsterdam. Het betreft hier een portretreliëf in was van P. Spies door M.A. de Wijs-Mouton (ca. 1920), negatieven van foto's van twee dames (1956), twee foto's van de moeder van P. Spies, M.D. Spies-van der Linden (z.d.), een ketting van gekleurde glazen kralen, waarschijnlijk afkomstig uit een Aziatisch land en een portemonnee met enkele Thaise muntjes en een sleuteltje.

De verwerving van het archief

Schenking (van een niet overheidsarchief)

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Volledig openbaar.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.

Materiële beperkingen

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 231 P. Spies, nummer toegang 2.21.402, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Spies, 2.21.402, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar