Terug naar zoekresultaten

2.05.220 Inventaris van het archief van het Nederlandse Gezantschap in Zweden (1944) 1946-1954

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.05.220
Inventaris van het archief van het Nederlandse Gezantschap in Zweden (1944) 1946-1954

Auteur

G.P. de Vries

Versie

06-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1989 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Nederlands Gezantschap te Zweden (Stockholm)
Gezantschap Zweden

Periodisering

archiefvorming: 1946-1954
oudste stuk - jongste stuk: 1944-1954

Archiefbloknummer

Z150

Omvang

; 190 inventarisnummer(s) 3,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Gezantschap te Zweden (Stockholm), , 1944-1954.

Samenvatting van de inhoud van het archief

Gedurende de Tweede Wereldoorlog vluchtten veel Nederlanders naar Zweden om via dat land als vrijwilliger naar Engeland uitgezonden te worden. De werkzaamheden (geldelijke ondersteuning, tewerkstelling in Zweedse kampen, repatriëring naar Nederland) ten behoeve van die vrijwilligers werden in de eerste jaren van de oorlog verricht door het te Stockholm gevestigde consulaat-generaal. De taken werden vooral vanaf 1943 overgenomen door het Bureau Zorg Uitgewekenen van het gezantschap.
Het archief bevat onder andere stukken betreffende consulaire ambtenaren werkzaam bij het gezantschap en Nederlandse consulaten in Scandinavië, stukken betreffende consulaire bijstand, stukken betreffende scheepvaart en stukken betreffende Zweedse binnenlandse en buitenlandse politiek, waaronder stukken over de Koude oorlog, bijvoorbeeld over Oost en West-Duitsland, NATO, en Zweedse betrekkingen met Rusland.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
In 1909 werd mr. baron W.B.R. van Welderen Rengers benoemd als diplomatiek vertegenwoordiger bij de hoven van Zweden, Noorwegen en Denemarken. Hij werd in 1913 opgevolgd door mr. J.P. graaf van Limburg Stirum voormalig chef van het kabinet van de Minster van Buitenlandse Zaken en geheim kamerheer van de koningin.
In 1917 werd jhr. dr. C.G.W.F. van Vredenburch benoemd als gezant. Gedurende zijn ambtstermijn onderhield hij veel contacten met de Scandinavische landen inzake de handelsblokkade van geallieerden. Hierdoor werd de neutrale handel ernstig belemmerd.
In 1919 werd mr. baron A.M.D. Sweerts de Landas Wyborgh als gezant benoemd. Bij deze benoeming brak men met de traditie om één gezant bij de drie Scandinavische hoven te benoemen. De Minister van Buitenlandse Zaken Van Karnebeek berichtte in zijn rapport aan de koningin het volgende:
"bepaalde kringen in Nederland die betrekkingen onderhouden met het onafhankelijk geworden Finland voelen sterk de wenselijkheid in deze jonge staat een diplomatieke vertegenwoordiging te vestigen".
In Den Haag werd besloten de gezant in Stockholm tevens te accrediteren in Helsinki. Hoewel het agrement van de Finse regering nog niet was ontvangen besloot men met de benoeming niet te wachten. Dit in verband met het op gang zijnde overleg inzake het optreden van de neutrale staten bij de eerste vergadering van de Volkenbond.
In 1934 werd mr. J.H.E. baron van Nagell benoemd. Hij baarde enige opschudding door in de Zweedse pers te verklaren, dat het Nederlandse volk geen bezwaar zou hebben dat prinses Juliana zich zou verloven met prins Bertil van Zweden. In 1941 werd mr. J.H.E. baron van Nagell in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in disponibiliteit gesteld. Hem werd ten laste gelegd ernstige tekortschieting in verband met berichtgeving aan Londen en zijn verregaande voorzichtigheid ten opzichte van de Duitsers.
In 1941 werd de uit Noorwegen gevluchte oud gezant dr. G.A. Scheltus benoemd als tijdelijk zaakgelastigde in Stockholm omdat de Zweedse koning weigerde dr. G.A. Scheltus als gezant aan te nemen. De Zweedse regering had al eerder tegenover de Noorse regering verklaard dat aan de Duitse gezant was beloofd geen nieuwe ambtenaren te zullen erkennen bij gezantschappen van bezette landen. Nu ging Zweden ervan uit dat de Nederlandse regering in dezelfde omstandigheden verkeerde als de Noorse, Poolse en Joegoslavische en dat men voorzichtig moest zijn met het scheppen van precedenten. Zweden wenste de zowel voor Zweden als voor Noorwegen voordelige diplomatieke voorrechten niet in gevaar te brengen die door de Duitsers nog steeds aan de Zweedse consul generaal in Oslo werden toegekend. Na het overlijden van dr. G.A. Scheltus werd in 1942 mr. graaf W.C. van Rechteren Limpurg benoemd als gezant.
Gedurende de oorlog vluchtten veel Nederlanders naar Zweden om uitgezonden te worden als vrijwilliger naar Groot Brittannië. De werkzaamheden (geldelijke ondersteuning, tewerkstelling in Zweedse kampen, repatriëring naar Nederland) ten behoeve van de vrijwilligers werden in de eerste jaren verricht door het con¬sulaat generaal. In 1943 werden deze taken overgenomen door het Bureau Zorg Uitgewekenen (BZU). Later is dit bureau opgegaan in de afdeling Repatriëring.
In het voorjaar van 1945 kwamen 985 Nederlanders uit Duitse concentratiekampen naar Zweden. Dankzij de bemiddeling van het gezantschap werden ook 133 Nederlanders uit de Russische zône van Duitsland en uit Polen naar Zweden overgebracht. Voor terugkeer van deze personen naar Nederland, zorgde de afdeling Repatriëring.
Door tussenkomst van het Zweedse rode kruis ontving Nederland in de hongerwinter van 1945 voor Kr. 12.000.000. aan hulp in de vorm levensmiddelen en geneesmiddelen. Het in 1944 opgerichte Zweeds Nederlands hulpcomité bracht voor dit doel Kr. 2.000.000 bijeen. Enige duizenden ondervoede Nederlandse kinderen kwamen in Zweden om op te knappen van de geleden ontberingen.
Eind 1945 vertrok mr. graaf W.C. van Rechteren Limpurg naar Cairo en werd in 1946 jhr. mr. P.D.E. Teixeira de Mattos benoemd als gezant in Stockholm. In 1951 werd W.A.A.M. Danils benoemd als gezant en in 1954 teruggeroepen wegens het bereiken van pensioengerechtigde leeftijd.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van de diplomatieke vertegenwoordiging in Stockholm over de jaren 1905 1954 is in gedeelten overgebracht naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken. In 1935 werden de stukken van 1910 1920 overgedragen. In 1959 werden de bescheiden uit de jaren 1920 1946 overgedragen. Tenslotte werden in 1968 de stukken over de jaren 1945 1954 overgebracht naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Het archief over de jaren 1910 1954 had een omvang van 183 dozen. Tijdens de inventarisatie zijn 46 dozen vernietigd. De vernietiging is geschied volgens de vernietigingslijst van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (1960).
Verantwoording van de bewerking
Tijdens de inventarisatie bleek uit de agenda dat aan de stukken over de jaren 1906-1914 geen archiefcode was toegekend en het archief oorspronkelijk bestond uit een chronologische serie. Bij eerdere inventarisaties is deze serie gesplitst en vervolgens samengevoegd met de onderwerpdossiers over de jaren 1916-1952.
Het was thans niet meer mogelijk na te gaan hoe deze serie oorspronkelijk was.
Daarnaast bleek dat het archief van het consulaat generaal en het gezantschap met elkaar vermengd waren. Aan de hand van de archiefcode van het consulaat generaal te Stockholm zijn de daarvoor in aanmerking komende stukken gescheiden gevoegd bij het archief van het consulaat generaal.
Ordening van het archief
Het archief is geordend volgens het agendastelsel. Alle ingekomen en de uitgaande stukken werden in chronologische volgorde ingeschreven in de agenda. Als extra toegang op de agenda gold de alfabetische klapper. Aan de hand van elk stuk toegekende en in de agenda vermelde code werden de stukken vervolgens in de dossiers opgeborgen. (dossierstelsel)
Tot 1946 maakte men gebruik van een lettercode met een onderverdeling in Romeinse en Arabische cijfers (6AII). Meerdere onderwerpen werden onder één code geplaatst. Vanaf 1945 1952 heeft men een nieuwe lettercode opgezet, die uitgebreider was en andere onderwerpen bevatte. Na 1952 werd de decimale code toegepast (135.1).
De indeling van het archief over de periode 1906-1945 is verder volledig gehandhaafd. Dit maakt het mogelijk om de nadere toegangen op het archief te kunnen blijven gebruiken. Voor wat betreft de indeling van het archief over de periode 1946 1954 is de lettercode die gebruikt werd in 1946-1952 vervallen en zijn de stukken geordend volgens de decimale code van 1952.
Besloten is de op hetzelfde onderwerp betrekking hebbende dossiers, waarvan de jaartallen elkaar overlappen, niet te splitsen. Waar mogelijk zijn verwijzingen gemaakt. Het is dan ook raadzaam de beide inventarissen te raadplegen wanneer het gaat om dossiers uit 1946.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels beperkt openbaar (A).
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlands Gezantschap te Zweden (Stockholm), nummer toegang 2.05.220, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Gezantschap Zweden, 2.05.220, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Verwant en deels overlappend aan dit archief zijn de archieven van de gezantschappen te Zweden (Stockholm) (1868) 1910-1946 (1948) (tot 1919 mede-geaccrediteerd bij de regeringen van Noorwegen en Denemarken) en te Finland (Helsinki) 1919-1940, nummer 2.05.219 en van het Consulaat-Generaal te Stockholm (Zweden) 1896-1946, nummer 2.05.221.

Archiefbestanddelen