Terug naar zoekresultaten

2.11.112 Inventaris van het archief van de Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, 1947 - 1970

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.11.112
Inventaris van het archief van de Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, 1947 - 1970

Auteur

Centrale Archief Selectiedienst

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2006 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Landbouw: Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden
Landbouw / Cultuurtechnische Aangelegenheden

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1947-1970

Archiefbloknummer

L75

Omvang

; 55 inventarisnummer(s) 0,50 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.
Het archief bevat tekeningen en foto's.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Landbouw en Visserij / Directie van de Landbouw / Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat onder meer stukken betreffende de totstandkoming van het ontwerp Deltawet, ruilverkaveling en herverkaveling, herstel van bij de Watersnoodramp van 1953 beschadigde woningen, droogmakingen en andere cultuurtechnische werkzaamheden, het geven van voorlichting, en het opstellen van werkgelegenheidsprojecten. Verder stukken met betrekking tot verschillende commissies, zoals de Centrale Cultuurtechnische Commissie, waaronder jaarverslagen. Een aanzienlijk deel van de archiefbescheiden is vergezeld van tekeningen. Daarnaast bevinden zich in het archief reisverslagen met foto's.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Landbouw in Nederland na 1945
Toen in ons land na de bevrijding in 1945 de balans werd opgemaakt van de landbouwsituatie, bleek dat 8,5% van de in 1939 bebouwde cultuurgrond onder water stond. Het totaal beschadigde oppervlakte aan landbouwgrond was 375.000 ha. Verder was de veestapel aanzienlijk verminderd. Er was aan alles gebrek. Bij de aanpak van het economisch herstel stond de landbouw centraal. Er was sprake van een groeiende plattelandsbevolking en een ontoereikend landbouwareaal. Was de Nederlandse regering aanvankelijk niet genegen de emigratie van landbouwers evenals die van andere beroepsgroepen te steunen, in 1948 wijzigde zij wat dat betreft haar koers. ( Keesing, 9076D en 1-6-'48 ) Mede dankzij de in 1947/1948 op gang gekomen Marshall-hulp (een Amerikaans initiatief dat onder meer als doel had, Europa door spoedig economisch herstel weer ontvankelijk te maken voor Amerikaanse exportprodukten) verliep het herstel van de landbouw voorspoedig. ( AGN-15, pg. 170-175. ) Zo werd er in 1950 alweer 111 miljoen kilo groente en fruit doorgedraaid op de veilingen. Door verbetering van de teelttechnieken en de mechanisatie waren er steeds minder mensen nodig om hetzelfde werk te doen. Toen in de loop van de jaren vijftig de lonen in de landbouw daalden werd besloten tot subsidiëring van de produkten. Deze subsidiëring werkte als stimulans om het produktievolume te verhogen, hetgeen uiteindelijk leidde tot de beruchte 'boterbergen' en 'melkplassen'. Sicco Mansholt, vice-voorzitter van de Europese Commissie, lanceerde een plan om te komen tot een verbetering van het inkomen van de landbouwers en een oplossing te bereiken voor het gebrek aan evenwicht op de markt der landbouwprodukten in de EEG (het Plan Mansholt, 1968). Zijn doel was, de agrarische beroepsbevolking in aantal te halveren en de produktie-eenheden te vergroten. ( AGN-15, blz. 183 )
Veel van deze ontwikkelingen worden zichtbaar in het takenpakket van de Afdeling Algemene Zaken.
Het Ministerie van Landbouw en Visserij
Sinds 8 mei 1940 is er bij voortduring sprake van een Ministerie van (o.a.) Landbouw (daarvóór was de taak 'landbouw' onderdeel van het takenpakket van het Ministerie van Economische Zaken). De Directie van de Landbouw bij het nieuwe Ministerie van Landbouw en Visserij was onderverdeeld in een aantal afdelingen.
Deze directie had als taak, de ontwikkeling van de produktiemogelijkheden op agrarisch gebied te bevorderen. Dit doel werd nagestreefd door middel van het bevorderen van onderwijs, door het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek en door voorlichting. Het wetenschappelijk onderzoek vindt plaats op een groot aantal instituten en proefstations welke door de overheid worden geleid en gefinancierd. Hiernaast worden subsidies toegekend aan stichtingen en organisaties welke op dit terrein werkzaam zijn.
Rond 1950 bestond de Directie van de Landbouw uit de volgende afdelingen: ( Stalm 1951 )
  • de Afdeling Landbouwonderwijs (waaronder ressorteren de Landbouwhogeschool te Wageningen met haar instituten, de middelbare landbouwscholen, de landbouwwinterscholen, de lagere landbouwscholen en verschillende soorten cursussen);
  • de Afdeling Tuinbouw en Tuinbouwonderwijs (waaronder de algemene tuinbouwcursus, de lagere tuinbouwschool, de tuinbouwschool met middelbaar karakter, verschillende speciale cursussen en de voorlichting door middel van rijkstuinbouwconsulenten die onder meer het beheer hebben van proeftuinen en proefstations);
  • de Veeartsenijkundige Dienst (waaronder het Staatsveeartsenijkundig Onderzoekingsinstituut te Amsterdam, de rijksseruminrichting te Rotterdam en provinciale inspecteurs);
  • de Afdeling Veeteeltwezen (waaronder de rijksveeteeltconsulenten in de provincies, de Rijksveeteeltvoorlichtingsdienst, de Dienst voor de Pluimveehouderij en -fokkerij met de rijkspluimveeteeltconsulenten, het Rijkslandbouwproefstation te Hoorn en het rijksinstituut voor de Pluimveeteelt);
  • de Afdeling Akker- en Weidebouw (waaronder de rijkslandbouwconsulenten, onderzoeksinstituten, proefstations en laboratoria, proefboerderijen en proefvelden onder leiding van de consulenten);
  • de Afdeling Zuivelwezen (waaronder de rijkszuivelinspectie, het rijkszuivelstation en de Rijkszuivelvoorlichtingsdienst);
  • de Afdeling Jacht en Wildschade (waarbij wildschade-commissies van advies dienen);
  • de Afdeling Landbouwherstel (waaronder de Rijksdienst voor Landbouwherstel);
  • de Afdeling Buitenlandse Voorlichting;
  • de Afdeling Algemene Zaken (waaronder de administratieve zaken van de landbouwattaché's, het Bureau Oogstvoorziening, de Stichting tot het Beheren van Landbouwgronden en verder de zaken welke door de directeur-generaal van de Landbouw persoonlijk werden behandeld alsmede alle zaken welke niet onder een andere afdeling vielen);
  • de Afdeling Grond- en Pachtzaken (waaronder de Grondkamers en de rijksconsulenten voor Grond- en Pachtzaken);
  • de Afdeling Plantenziektenkundige Aangelegenheden (waaronder de Plantenziektenkundige Dienst te Utrecht);
  • de Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden (met als uitvoerend orgaan de Cultuurtechnische Dienst);
  • de Afdeling Boswezen, waaronder het Staatsbosbeheer ressorteerde.
De Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden 1947 - 14-05-1957
Deze afdeling behandelde cultuurtechnische zaken met als doel: de opvoering van de agrarische produktie tot een zo hoog mogelijk peil en het verkrijgen van een economische werkwijze in de landbouw c.q. het verlagen van de produktiekosten. Hoofd van de afdeling was van 1947 tot en met 1954 ir. F.P. Mesu, van 1955 tot de opheffing van de afdeling in mei 1957 ir. S. Herweijer. De laatste was tevens directeur van de Cultuurtechnische Dienst (CTD) te Utrecht, het uitvoerend orgaan van de afdeling. Deze dienst is belast met het propageren van cultuurtechnische werken waarbij de produktiviteit van de grond wordt verhoogd c.q. de produktiekosten worden verlaagd.
Zo bevorderde de CTD de ruilverkaveling en de verbetering van de waterbeheersing.
Bij Beschikking Kabinet van 29 april 1957, K 234, werd de afdeling per 15 mei 1957 opgeheven. De Cultuurtechnische Dienst bleef bestaan. De taken van de afdeling werden (waarschijnlijk) overgenomen door de Directie Algemene Zaken van de directie van de Landbouw.
Geraadpleegde bronnen en literatuur
Algemene Geschiedenis der Nederlanden (AGN). Haarlem: Fibula - Van Dishoeck, 1982. Deel 15, nieuwste tijd. Documentatieverzameling van CAS/ITW (doc.) Diverse gecombineerde organisatiebeschikkingen alsmede ongedateerde en niet ondertekende artikelen en beschouwingen betreffende de organisatieonderdelen van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Z.pl; z.u., z.j. Jansen, Albert. Overzicht van de organisatie en taken van de Afdeling/Directie Algemene Zaken van het Directoraat-Generaal van de Landbouw en Voedselvoorziening van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, 1946 - 1970. Winschoten: CAS/ITW, 1992. Keesings Historisch Archief - geïllustreerd dagboek van het hedendaags wereldgebeuren met voortdurend bijgewerkte index - Onder hoofdredactie van dr. P.H. Ritter jr. Z.pl: z.u., (1946 - 1949). Organisatieschema's van de departementen van Algemeen Bestuur, tijdvak 1860 - 1960. Winschoten: Centrale Archief Selectiedienst, Afdeling Onderzoek, 1986. Schuitemaker, G.J. Inventaris van het archief van de Directie van de Landbouw: Afdeling IV voor de Veeteeltaangelegenheden (1947 - 1950), Afdeling Veeteeltwezen (1950 - 1975), Directie Veeteelt (1957) over de periode september 1947 - oktober 1957. 's-Gravenhage: Ministerie van Landbouw en Visserij, Directie Materiële Zaken, Centrale Afdeling Algemene Secretarie, 1986. Staatsalmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden (Stalm). 's-Gravenhage: Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf, 1946 - 1971.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De volgende archieven zijn in 2006 naar het Nationaal Archief overgebracht krachtens art. 12 van de Archiefwet 1995:
  • Directie Algemene Zaken, 1947 - 1970,
  • Directie Grond- en Pachtzaken, 1953 - 1960,
  • Afdeling Boswezen, 1948 - 1970,
  • Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden, 1947 - 1970,
  • Afdeling Plantenziektenkundige Aangelegenheden, 1947 - 1970.
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
De bewerking in 1993
In 1993 werden de archieven van de volgende afdelingen in één archiefblok bewerkt:
  • Directie Algemene Zaken, 1947 - 1970,
  • Directie Grond- en Pachtzaken, 1953 - 1960,
  • Afdeling Boswezen, 1948 - 1970,
  • Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden, 1947 - 1970,
  • Afdeling Plantenziektenkundige Aangelegenheden, 1947 - 1970.
De archieven werden geselecteerd aan de hand van de lijst, houdende opgaaf van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in de archieven van het Ministerie van Landbouw en Visserij en in de archieven van de onder dat ministerie ressorterende commissies en ambtenaren, behorende bij de Beschikking van de minister van Landbouw en Visserij en de minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk respectievelijk van 29 december 1966, No. PAZ 400, Afdeling Post- en Archiefzaken en van 3 februari 1967, No. 133349, Afdeling Oudheidkunde en Natuurbescherming.
In totaal was de omvang van de archieven voor de bewerking 131 meter. Hiervan is 1,75 meter afgezonderd als zijnde te vernietigen op termijn, vreemd archief, taakvoorganger en taakopvolger. De in deze inventaris opgenomen stukken omvatten 15,75 meter, zodat het vernietigingspercentage 87,81 is. Het te vernietigen gedeelte is afgevoerd naar het bedrijf Lignac & Levison B.V. te Apeldoorn. Het te bewaren gedeelte is teruggezonden naar het depot van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij.
De bewerking in 2006
Bij de bewerking in 2006 vond geen vernietiging plaats.
Verantwoording van de bewerking
De bewerking in 1993
Bij de aanvang van de bewerking werd er van uitgegaan dat het te bewerken archief geordend zou zijn op hoofdonderwerp, onderwerp/afdeling. Tijdens de bewerking bleek dat de in het archief aangetroffen afdelingen zelfstandige archiefvormers waren geweest. De oorspronkelijke indeling op de VNG-code, aangevuld met de sectie-code van de Directie van de Landbouw Afdeling Algemene Zaken, alsmede de indeling in 10-jaren blokken is gehandhaafd.
De bewerking in 2006
In opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, is door de Centrale Archief Selectiedienst in 2005 het archiefbestand herbewerkt.
Op aanwijzing van het Nationaal Archief werd de indeling van de bestaande inventaris herzien. De beschrijvingen van de bestaande inventaris zijn overgenomen en waar nodig aangepast.
Voor de materiële staat van het archief is de bewerking uitgevoerd conform de brochure "Om de kwaliteit van het behoud, normen goede en geordende staat", uitgave Beekhuis/Hol 1993 van de Rijksarchiefdienst/Pivot.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Landbouw: Afdeling Cultuurtechnische Aangelegenheden, nummer toegang 2.11.112, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Landbouw / Cultuurtechnische Aangelegenheden, 2.11.112, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Zie ook:
  • 2.11.55 - Inventaris van het archief van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Directie Landbouw: afdeling Algemene Zaken, (1937) 1947-1970 (1982)
  • 2.11.109 - Inventaris van het archief van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Directie Landbouw: afdeling Plantenziektenkundige Aangelegenheden, 1947 - 1970
  • 2.11.110 - Inventaris van het archief van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Directie Landbouw: afdeling Grond- en Pachtzaken, 1953 - 1960
  • 2.11.111 - Inventaris van het archief van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Directie Landbouw: afdeling Boswezen, 1948 - 1970