Terug naar zoekresultaten

2.11.30.01 Inventaris van de archieven van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd: Afdeling Algemeen Secretariaat [1939-1942]; Afdeling Bijzondere Aangelegenheden [1942-1945], 1939-1945

De archieven van de Afdelingen Algemeen Secretariaat en van de Afdeling Bijzondere Aangelegenheden bevatten naast de postagenda's van de afdelingen ook stukken betreffende afzonderlijke onderwerpen zoals week-, maandrapporten en briefwisselingen van verschillende Provinciale Voedselcommissarissen, verschillende rapporten betreffende de voorziening van de eerste levensbehoeften en lijsten betreffende de rantsoenering van levensmiddelen.

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Er is geen specifieke zoekhulp, zie de algemene hulp bij het zoeken in archieven

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal

Archief

Titel

2.11.30.01

Inventaris van de archieven van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd: Afdeling Algemeen Secretariaat [1939-1942]; Afdeling Bijzondere Aangelegenheden [1942-1945], 1939-1945

Auteur

SSA-LNV

Versie

27-03-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

1994 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd: Afdeling Bijzondere Aangelegenheden: Algemeen Secretariaat

Voedselvoorziening / Secretariaat

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1939-1945

Archiefbloknummer

L22010

Omvang

; 71 inventarisnummer(s) 1,20 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.

Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Rijksbureau voor de Voedselvoorziening / Afdeling Algemeen Secretariaat Rijksbureau voor de Voedselvoorziening / Afdeling Bijzondere Aangelegenheden, 1937-1939, 1942 - 1945

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer

Het Rijksbureau voor de voedselvoorziening in oorlogstijd

De steeds maar meer toenemende spanningen in Europa hebben er toe geleid de reeds genomen maatregelen ter voorbereiding van de voedselvoorziening een wettelijke basis te geven. Bij de Wet van 30 september 1938 werd bepaald, dat de bevoegdheden, bij of krachtens de Landbouwcrisiswet 1933 verleend, konden worden gebruikt ten behoeve van de voorbereidingen of andere buitengewone omstandigheden. De Wet trad in werking op 28 september 1938 en verviel op 31 december 1939. De duur van de Wet werd periodiek verlengd; voor het laatst bij beschikking van de Secretaris-Generaal van het Departement van Landbouw en Visserij van 28 december 1944, no. 14727, Afdeling Algemene Zaken van het Rijksbureau Voedselvoorziening in Oorlogstijd tot 1 januari 1946. Op die datum trad de Wet buiten werking en heeft geen verlenging meer plaats gehad. Na de mobilisatie van augustus 1939 waren de ministeriële werkzaamheden ten aanzien van de voedselvoorziening overgenomen door de reeds bestaande Afdeling Juridische Zaken van de Stichting Landbouwcrisisbureau, fungerend als de Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden van het Ministerie van Economische Zaken; sedert dien genoemd Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden en Voedselvoorziening (L.C.A./V.V.O.).
Deze afdeling L.C.A./V.V.O. van het Ministerie van Economische Zaken kreeg met ingang van 30 september 1939 een officieel karakter. Bij ministeriële beschikking van die datum, no. 20342, Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden werd, mede gelet op artikel 18 van de statuten van de Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933, de in artikel 1 van voornoemde statuten vastgestelde naam van de Stichting gewijzigd in Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933. De stichting was gevestigd te 's-Gravenhage. ( Deze inleiding is voor een groot gedeelte identiek aan de inleiding van Deel I van de inventaris van de Archieven betreffende de Voedselvoorziening in Oorlogstijd. )

Organisatie en taak

Hoofd was ir. S.L. Louwes, Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij, die bij beschikking van de Secretaris-Generaal van het Departement van Landbouw en Visserij van 27 augustus 1940, Afdeling Comptabiliteit Kabinet, de persoonlijke titel werd verleend van Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening. Commercieel-Adviseur was Ing. C.C.C. van Stolk, als algemeen adviseur voor Zuivelaangelegenheden trad dr.ir. P.N. Boekel op en mr. J.Th. Bonnerman fungeerde als algemeen secretaris.
Het Rijksbureau was onderverdeeld in een aantal afdelingen en bureaus. ( De gegevens voor deze paragraaf zijn grotendeels ontleend aan de Bestuursalmanakken voor 1942-1943 en voor 1943-1944. )

Afdeling Algemeen Secretariaat / Afdeling Bijzondere Aangelegenheden

De Afdeling Algemeen Secretariaat is ontstaan uit de Afdeling Secretariaat van het Rijksbureau voor de Voorbereiding van de Voedselvoorziening, die in de periode 1937-1939 beschouwd kon worden als het studie- en voorbereidingsorgaan voor de voedselvoorzieningsmaatregelen in oorlogstijd.

Naarmate de door deze afdeling getroffen voorbereidingen in een meer gevorderd stadium kwamen, werden de werkzaamheden overgedragen of aan de reeds bestaande crisisorganen of aan de technische afdelingen van het Rijksbureau. Ook in oorlogstijd bleef deze afdeling belast met de economische documentatie en enquêtering. Voorts werden aan de afdeling bijzondere opdrachten gegeven, zoals de zorg voor het verkrijgen van vergunningen voor ambtenaren van het Rijksbureau voor het reizen naar en verblijf in verboden gebieden, het autorijden en verblijf in de open lucht na bepaalde tijd, het reizen naar het buitenland (visa), daarnaast de zorg voor de luchtbescherming en tenslotte de dienst van de contact-commissarissen van de voedselvoorziening. Omdat deze bijzondere opdrachten de overhand kregen, werd begin 1942 de naam van de afdeling gewijzigd in Afdeling Bijzondere Aangelegenheden.

Huisvesting

Het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd was oorspronkelijk gehuisvest in het gebouw van de Afdeling Juridische Zaken van de Stichting Landbouwcrisisbureau en van het Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 aan het Lange Voorhout nrs. 1-3 te 's-Gravenhage. Na brand in dit gebouw in de nacht van 31 januari op 1 februari 1941 werden enige afdelingen van het Rijksbureau ondergebracht in het voormalig Provinciehuis aan het Korte Voorhout no. 5. Enige maanden later verhuisden deze afdelingen naar het voormalig hotel "Zeerust" te Scheveningen op de hoek van de Keizerstraat en de Zeekant. Andere afdelingen kwamen verspreid over de stad in verschillende panden terecht: aan de Badhuisweg 72 in Scheveningen, de Riouwstraat 143-145 en 170-171, het Lange Voorhout 10, de Waalsdorperweg 84, de Hooge Nieuwstraat 6a en Alexanderstraat 19. In 1942 begonnen de Duitsers met de bouw van de z.g. "Atlantikwall", waarin ook de Nederlandse kust was opgenomen. Als gevolg van de door de Duitsers bevolen evacuatie gingen de in Scheveningen gevestigde afdelingen naar het gebouw van de Pensioenraad aan de Benoordenhoutseweg no. 46. Na de afsluiting van de z.g. vesting "Scheveningen-Benoordenhout-Clingendaal" werden deze afdelingen overgebracht naar het gebouw van het toenmalige Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart en van Landbouw en Visserij aan het Bezuidenhout 30.
De andere afdelingen van het Rijksbureau werden in 1943 grotendeels aan het Bezuidenhout gevestigd, zij het in verschillende panden. Na verscheidene verhuizingen begin 1945, werd tenslotte in maart 1945 "inwoning" gevonden in het gebouw van het Aan- en Verkoopbureau voor Akkerbouwprodukten - het latere Voedselimportbureau - aan de Hooftskade no. 1 te 's-Gravenhage. Kort na de bevrijding werd de Dienst van de Voedselvoorziening verplaatst naar het gebouw van het Centraal Bureau voor de Statistiek, Oostduinlaan 2 te 's-Gravenhage.

Opheffing

Bij ministeriële beschikking van 11 oktober 1945, no. K 665, Afdeling Kabinet van het inmiddels van naam veranderde nieuwe Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening waarbij de organisatie van dit ministerie nader werd geregeld, was de Directie van de Voedselvoorziening officieel aan het ministerie toegevoegd. Dit betekende het formele einde van de Stichting Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933. De Afdelingen Vervoer en Personeel en Materieel werden uit de organisatie van de Directie van de Voedselvoorziening gelicht en gingen voor het gehele ministerie werken. Het Bureau Ontruiming werd omgezet in de Rijksdienst voor Landbouwherstel en kwam te ressorteren onder de nieuwe Directie voor Grondgebruik en Landbouwherstel.

Geschiedenis van het archiefbeheer

Bij de opheffing van het Rijksbureau zijn de archieven overgegaan naar de rechtsopvolgers. Het grootste gedeelte kwam terecht bij de Directie van de Voedselvoorziening, Kleinere gedeelten bij de Afdeling Algemeen Beheer van het ministerie, bij de Rijksdienst voor Landbouwherstel en bij het Regeringscommissariaat voor de Buitenlandse Agrarische Aangelegenheden. Het archief van de Afdeling Algemene Zaken bleef als een afzonderlijk en herkenbaar geheel bestaan. De archieven van de kleinere afdelingen zijn vermengd geraakt met en opgegaan in de archieven van hun opvolgers. In de jaren vijftig en zestig is op grote schaal uit deze archieven vernietigd. Van sommige afdelingen is zelfs niets bewaard gebleven. In de jaren tachtig zijn de resterende stukken en dossiers gelicht uit de archieven van de rechtsopvolgers en samengevoegd tot een collectie kleinere afdelingsarchieven, waarvan de inventaris nu voor u ligt. In 1988 zijn deze archiefjes door het Ministerie van Landbouw en Visserij overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief, voorzien van een concept-inventaris. Eerst in 1994 is deze inventaris voltooid.

De verwerving van het archief

Overbrenging van een overheidsarchief

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Volledig openbaar.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.

Materiële beperkingen

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Het archief kent geen materiële beperkingen.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd: Afdeling Bijzondere Aangelegenheden: Algemeen Secretariaat, nummer toegang 2.11.30.01, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Voedselvoorziening / Secretariaat, 2.11.30.01, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Verwante archieven

De archieven van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd, de Raad voor de Voedselvoorziening, 1942-1945, het College van Overleg voor de Voedselvoorziening, (1941) 1942-1949, zijn gesplitst in de volgende nummers: 2.11.23.01 tot en met 2.11.23.04 en 2.11.30.01 tot en met 2.11.30.14.

Verwant aan dit archief is het Werkarchief van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en Veehouderij (Geheim Archief) en van de Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening, te vinden bij het Nationaal Archief onder toegangsnummer 2.11.32.

Verder is er een verband met het archief van dr. ir. S.L. Louwes, sinds 1937 hoofd van het Rijksbureau voor de Voorbereiding van de Voedselvoorziening in Oorlogstijd. Dit archief is ook te vinden op het Nationaal Archief onder toegangsnummer 2.21.238