Terug naar zoekresultaten

2.08.54 Inventaris van het archief van de Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer van de Administratie; Algemeen Beheer der Generale Thesaurie, (1940) 1947-1953 (1955)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.08.54
Inventaris van het archief van de Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer van de Administratie; Algemeen Beheer der Generale Thesaurie, (1940) 1947-1953 (1955)

Auteur

M. van Maanen, J. Hazemeyer

Versie

25-01-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2003 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer van de Administratie; Algemeen Beheer der Generale Thesaurie
Financiën / Buitenlands Betalingsverkeer

Periodisering

archiefvorming: 1947-1953
oudste stuk - jongste stuk: 1940-1955

Archiefbloknummer

F28070

Omvang

; 321 inventarisnummer(s) 5,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Financiën / Algemeen Beheer der Generale Thesaurie / Bureau Indische Zaken Ministerie van Financiën / Algemeen Beheer der Generale Thesaurie / Afdeling Buitenlands Betalingsverkeer / Afdeling Overzeese Gebiedsdelen Ministerie van Financiën / Algemeen Beheer der Generale Thesaurie / Directie Buitenlands Betalingsverkeer / Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen, 1947-1949, 1949-1950, 1950-1953

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht niet alleen politieke spanningen tussen Nederland en Indië, maar compliceerde ook de financiële verhoudingen. De Afdeling Buitenlands Betalingsverkeer was al gauw genoodzaakt een afzonderlijke afdeling voor de overzeese gebiedsdelen in te stellen, later de Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen (IOR) geheten.
Het archief van de afdeling bevat algemene stukken, zoals brieven en rapporten; politieke stukken zoals over het akkoord van Linggadjati; monetaire en fiscale documenten; stukken over het deviezenregime, zoals akkoorden met oliemaatschappijen en Tin- en Bauxietmaatschappijen, en transferregelingen, zoals de Gurni- en Rurni-rekeningen. Het bevat stukken over begrotingszaken, zoals pensioen- en wachtgelden en stukken over de kredietverstrekking aan Indonesië en de aflossing van de schuld, alsook de stukken van talrijke commissies en conferenties en er is een aantal gedeponeerde archieven zoals een dagboek van prof.dr. A. Mey, raadadviseur, van zijn reis naar Indonesië en de stukken betreffende de reis naar Indië van minister Lieftinck.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Bij beschikking van 6 maart 1946, nr. 188, Afdeling Kabinet en Personeel, werd de Afdeling Geldwezen die in 1937 was ingesteld, verdeeld in drie bureaus: Bureau Geldwezen Binnenland, Bureau Geldwezen Buitenland en de Studiedienst.
Hoofd van de afdeling was dr. F.A.G. Keesing, raadadviseur, aan wie werd toegevoegd mr. E.A. Liefrinck.
Voorts fungeerden drs. G.L. Popken, J.H. Dolman en drs. G.A. Kessler als hoofden van de Bureaus Geldwezen Binnenland, Nationale Schuld en van de Studiedienst. Het Bureau Geldwezen Buitenland bleef zonder hoofd.
Bij beschikking van 12 juni 1946, nr. 234, Afdeling Kabinet en Personeel werd de Studiedienst uit de Afdeling Geldwezen gelicht en gesteld onder de leiding van de raadadviseur prof.dr. M.J.H. Smeets.
Bij beschikking van 28 juni 1946 nr. 102 werd de Afdeling Geldwezen gesplitst in de Afdeling Binnenlands Geldwezen onder leiding van drs. G.L. Popken, de Afdeling Buitenlands Betalingsverkeer onder leiding van mr. E.A. Liefrinck en het Bureau Nationale Schuld onder leiding van J.H. Dolman.
Dr. F.A.G. Keesing, raadadviseur, werd aan de thesaurier-generaal toegevoegd voor speciale opdrachten.
De vele na-oorlogse problemen op het gebied van de financiële verhouding met het toenmalig Nederlands-Indië werden aanvankelijk op het Ministerie van Financiën behandeld door de Afdeling Buitenlands Betalingsverkeer.
Bij beschikking van 7 november 1946 nr. 220, Afdeling Kabinet en Personeel, werd drs. H. Talma benoemd tot vertegenwoordiger van Financiën te Batavia ter opvolging m.i.v. 15 december 1946 van mr. H.A.M. van den Dries, plaatsvervangend thesaurier-generaal.
In het voorjaar van 1947 werd drs. H. Talma naar Nederland teruggeroepen en op het Ministerie van Financiën in Den Haag tewerkgesteld. Zijn taak in Batavia werd tijdelijk waargenomen door mr. H.L. 's Jacob, secretaris-generaal, die op dat moment voor de onderhandelingen met de 'Republiek Indonesië' in Batavia was.
Bij beschikking van 9 mei 1947, nr. 332, Afdeling Kabinet en Personeel, werd aan drs. H. Talma, raadadviseur, delegatie verleend voor het ondertekenen van stukken uitgaande van het Bureau Indische Zaken dat bij beschikking van 9 mei 1947, nr. 333 was ingesteld en toen rechtstreeks was toegevoegd aan de thesaurier-generaal. Drs. Talma heeft na enige tijd ontslag bij Financiën genomen.
Zijn functie werd toen tijdelijk waargenomen door mr. J. Everts die overigens belast was met de sterling-zaken totdat drs. R.H. Haentjens als opvolger van drs. Talma werd benoemd en begin 1949 in Nederland arriveerde. Drs. R.H. Haentjens werd in Batavia opgevolgd door mr. Baron v.d. Feltz, voordien hoofd van het Bureau Gemeentefinanciën.
Bij beschikking van 17 maart 1949 nr. 228, Afdeling Kabinet en Personeel werd de Afdeling Buitenlands Betalingsverkeer een directie onder leiding van mr. L. de Block en verdeeld in de volgende afdelingen:
  • Afdeling Overzeese Gebiedsdelen
  • Afdeling Europa met uitsluiting van Engeland en Duitsland
  • Afdeling Sterlinggebied en Militaire Zaken
  • Afdeling Duitsland en Algemene Zaken
De taken van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer waren:
  • Internationaal betalingsverkeer
  • Monetaire akkoorden
  • Buitenlandse leningen en credieten
  • Deviezenbeleid en vraagstukken verband houdende met de deviezenpositie van Nederland
  • Prognose van de betalingsbalans
  • Uitvoering van de Overeenkomsten van Bretton Woods
  • Herstelbetalingen
De Afdeling Overzeese Gebiedsdelen onder leiding van drs. R.H. Haentjens kreeg in verband met de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië bij beschikking van 16 januari 1950 nr. 115 de naam Indonesië en Overzeese Rijksdelen (I.O.R.).
Bij circulaire van de secretaris-generaal van 16 januari 1951, Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen werd verzocht van alle correspondentie handelende over Indonesië een afschrift te zenden aan de Afdeling I.O.R. ten behoeve van de Financiële Afdeling van het Hoge Commissariaat van het Koninkrijk der Nederlanden te Djakarta.
Bij beschikking van 7 maart 1951, nr. 180 van de Afdeling Personeel werd een nadere indeling van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer vastgesteld. Tevens kwamen er enige veranderingen in de bezetting. Dr. E.P.M. Tervooren werd hoofd van de Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen als opvolger van drs. R.H. Haentjens die hoofd werd van de Afdeling Amerika en Europees Herstelprogramma.
Bij de beschikking van 24 september 1953, nr. 105 werd de indeling van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer als volgt:
  • Afdeling Multilaterale Zaken
  • Afdeling Noord- en Zuid-Amerika
  • Afdeling Duitsland
  • Afdeling Europa met uitzondering van Duitsland
  • Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen
Bij de beschikking van 27 januari 1955, nr. 21 werd de indeling van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer opnieuw gewijzigd en kwam er als volgt uit te zien:
  • Afdeling Multilaterale Zaken
  • Afdeling Bilaterale Zaken
  • Afdeling Duitsland
  • Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen.
Bij beschikking van 19 december 1957, nr. 133 werd de Afdeling I.O.R. opgeheven. De werkzaamheden werden ondergebracht bij de Afdeling Algemene Zaken van voornoemde directie.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De afdelingen van het Ministerie van Financiën hebben tot de invoering van het dossierstelsel per 1 mei 1953 hun archieven geordend tot een centraal verbaalarchief. Bij dit systeem werden de besluiten chronologisch geordend op datum van afdoening en per dag afgenummerd. De Directie Buitenlands Betalingsverkeer onder andere heeft gemeend dit stelsel van centrale archiefordening te moeten verlaten. Nadat de betreffende stukken waren geregistreerd in de centrale afdoeningsagenda, werden ze uit het verbaalarchief gelicht en geordend tot bundels op onderwerp. Men heeft hierbij een nummer toegekend aan elk nieuw onderwerp. In tegenstelling hiermee kreeg de Afdeling Overzeese Gebiedsdelen/Indonesië en Overzeese Rijksdelen een nummer: 1190.
In verband met het omvangrijke terrein van economische onderwerpen op het gebied van de Indische Zaken c.q. Indonesische, waarmede de Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen zich onder meer bezig gehouden heeft, werd door het toenmalige hoofd van de Afdeling I.O.R. dr. E.P.M. Tervooren, een archiefcode voor zijn afdeling opgesteld.
Door de toepassing van het dossierstelsel (KB K.425) voor de archiefstukken van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer op 1 oktober 1954, is dit archief op laatstgenoemde datum afgesloten. Stukken c.q. dossiers die ontstaan zijn op en na deze datum, zijn opgenomen in het dossierstelsel van het Bureau Post- en Archiefzaken.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Aan de hand van de lijst van de te vernietigen archiefbescheiden van het Ministerie van Financiën die vastgesteld is bij de beschikking van de minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, en de minister van Financiën d.d. 20 september 1983, kenmerk M.M.A./Ar-6301 II, is 20,12 m vernietigd.
Verantwoording van de bewerking
De omvang van de te inventariseren bescheiden van de Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer bedroeg bij het begin van de inventarisatie 25,5 m.
Na bewerking beslaat het archief 4,38 m.
Ordening van het archief
Bij het archief bevond zich een plaatsingslijst. De stukken waren geordend volgens de code die door het hoofd van de Afdeling I.O.R. was opgesteld. De inventarisatie is geschied aan de hand van deze code.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Afdeling Indonesië en Overzeese Rijksdelen van de Directie Buitenlands Betalingsverkeer van de Administratie; Algemeen Beheer der Generale Thesaurie, nummer toegang 2.08.54, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Financiën / Buitenlands Betalingsverkeer, 2.08.54, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen