2.14.96 Inventaris van het archief van de Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Internationale Betrekkingen en taakvoorgangers van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, (1945) 1955-1979 (1992)

Het ministerie van Onderwijs heeft haar wortels in het begin van de negentiende eeuw, maar pas na de Tweede Wereldoorlog ging het ministerie niet langer alleen over de financiering, maar ook over de inhoud van het onderwijs. De structuur van de organisatie veranderde mee met de behoeften van de tijd, en zo ook de naam:

• Tot 1965: ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen,
• van 1965 tot 1994: ministerie van Onderwijs en Wetenschappen,
• van 1994 tot 2003: ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en
• vanaf 2003: ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Na de Tweede Wereldoorlog was de Afdeling Documentatie en Voorlichting verantwoordelijk voor de verzameling en ordening van documentatiemateriaal, de systematische catalogisering van relevante literatuur verschenen in binnen- en buitenland en voorlichting aan en contact met departementale en andere overheidsinstanties, periodieken, dagbladen, radio, particuliere instellingen en personen in binnen- en buitenland (Staatsalmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden, ’s-Gravenhage 1946). Van 1947 tot 1950 was het Bureau Documentatie en Voorlichting, onderdeel van de Afdeling Vorming Buiten Schoolverband, verantwoordelijk voor deze taken.

In 1951 ontstond de Afdeling Research en Documentatie, welke bestond uit de onderafdelingen:

• Research
• Documentatie
• Persdienst
• Organisatie Congressen

(Staatsalmanak 1960)

Vanaf 1961 viel de verantwoordelijkheid voor het bekendmaken en toelichten van regeringsmaatregelen en de activiteiten op het terrein van het departement, interne informatie, het onderhouden van contacten met de media en de advisering over het gebruik van de media voor voorlichtingsdoeleinden en de uitvoering van deze opdrachten onder de Afdeling Pers- en Publiciteitsdienst. (Staatsalmanak 1965) In 1966 werd de naam van deze afdeling veranderd in Afdeling Voorlichtingsdienst (VD) (Staatsalmanak 1966) en in 1967 in Voorlichtingsdienst (VD). (Staatsalmanak 1967). De Voorlichtingsdienst had tot taak advies te geven omtrent het bevorderen van de interne en externe betrekkingen van het departement en het verzorgen van voorlichting over de doelstellingen van het regeringsbeleid op het gebied van het departement en de mogelijkheden welke belanghebbenden worden geboden op het gebied van onderwijs en wetenschappen als gevolg van de regeringsbemoeiingen. De Voorlichtingsdienst was opgedeeld in een Bureau Pers- en Publiciteitszaken en een Bureau Produktie en Administratie. Later werd hier het Bureau Onderwijs- en Studievoorlichting aan toegevoegd (Staatsalmanak 1974).

Bij de vorming van centrale directies in 1975 ontstond de Centrale Directie Voorlichtingsdienst (VD). (Staatsalmanak 1975) Deze directie was verantwoordelijk voor advisering op het gebied van interne en externe voorlichting. De benaming van de verschillende bureaus bleef gehandhaafd. In 1976 werd de naam van de directie veranderd in Centrale Directie Voorlichting (VD) en ontstonden de volgende afdelingen:

• Afdeling Pers- en Publiciteitszaken
• Afdeling Communicatiemiddelen en Mediaplanning
• Afdeling Onderwijs- en Studievoorlichting

(Staatsalmanak 1975).

Midden jaren tachtig van de twintigste eeuw veranderde de Centrale Directie Voorlichting in de Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Documentatie (VOBIDOC). (Staatsalmanak 1987) Deze directie bestond uit:

• Bureau Algemene Zaken
• Bureau Bijzondere Taken
• Afdeling Pers- en Publieksvoorlichting
• Afdeling Voorlichtingsmiddelen
• Afdeling Bibliotheek
• Afdeling Documentaire Informatie
• Afdeling Adion

In 1988 werd de naam van de directie veranderd in de Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Internationale Betrekkingen (VBI) (Staatsalmanak 1988) vanwege de samenvoeging met de Centrale Directie Internationale Betrekkingen. Het archief van deze directie (CDIB) over de periode 1945-1987 wordt door de CAS geïnventariseerd, toegangsnummer 2.14.74, bloknummer O10. De bureaus en afdelingen van de Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Documentatie vielen vanaf dat moment onder de Eenheid Voorlichting en Bibliotheek. Daarnaast ontstond de Eenheid Internationale Betrekkingen, welke verantwoordelijk was voor het ontwikkelen, formuleren en uitvoeren van het beleid inzake internationale zaken en ontwikkelingssamenwerking ten aanzien van onderwijs en wetenschappen en het coördineren van dit beleid, het bevorderen van de samenwerking op de gebieden die tot de competentie van het ministerie behoren.
De eenheid was onderverdeeld in:

• Afdeling Algemene Zaken
• Afdeling Bilaterale Betrekkingen
• Afdeling Multilaterale Betrekkingen
• Afdeling Betrekkingen met Ontwikkelingslanden
• Afdeling Secretariaat Nationale Unesco-Commissie
• Afdeling Kabinets- en Congreszaken
• Bureau Civiele Verdediging en Beveiligings Aangelegenheden

Het archief is altijd bij het ministerie van Onderwijs in beheer geweest, maar heeft in de loop der tijd op verschillende locaties gestaan. Tijdens het ministerie van OKW stond het in Den Haag, tijdens het ministerie van O en W voor een beperkte periode in Zoetermeer en vanaf 1994 weer in Den Haag. Door wateroverlast in het depot van het ministerie van OCW in het voorjaar van 2006 is het archief van de Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Internationale Betrekkingen elders ondergebracht. De waterlast heeft geen invloed gehad op dit archiefblok. De dossiers zijn in goede en geordende staat. In december 2007 is het archief overgebracht naar het Gemeente Archief Rotterdam.

Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Dit archief bevat de neerslag van de Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Internationale Betrekkingen, 1945-1992.

Het archief bestaat uit papieren documenten en een bandrecorderopname uit 1961. De dossiers zijn goed leesbaar. De waterschade in het archief van het ministerie van OCW heeft geen invloed gehad op de leesbaarheid van de stukken.

Het archief bestaat uit verslagen van vergaderingen van diverse commissies, correspondentie, adviezen, nota’s, speeches, persbulletins, rapporten, kamervragen en voorlichtingsmateriaal. In de jaren vijftig zijn enkele voorlichtingscampagnes ontwikkeld om aandacht te vragen voor een loopbaan in het onderwijs. Posters en teksten van radiocauserieën over dit onderwerp zijn aanwezig. Een bandrecorderopname van een persconferentie is aangetroffen.

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Onderwijs: Centrale Directie Voorlichting, Bibliotheek en Internationale betrekkingen (na 1988 Directie Communicatie), nummer toegang 2.14.96, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Onderwijs / VBI / Dir. Communicaite, 2.14.96, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

2.14.74 - Centrale Directie Internationale Betrekkingen, 1945-1987.