Terug naar zoekresultaten

2.21.238 Inventaris van het archief van dr. ir. S.L. Louwes [levensjaren 1889-1993], 1934-1953

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.21.238
Inventaris van het archief van dr. ir. S.L. Louwes [levensjaren 1889-1993], 1934-1953

Auteur

A. Westra

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1982 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 459 S.L. Louwes
Louwes

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1934-1953

Archiefbloknummer

C22196

Omvang

; 181 inventarisnummer(s) 2,10 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, daarnaaast bevat het fotomateriaal.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Louwes, S.L., (1889-1953)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Dr. ir. S.L. Louwes (1889-1953) werkte aanvankelijk in het landbouwonderwijs. Na de crisis van 1929 raakte hij betrokken bij de landbouwmaatregelen ter bestrijding van de crisis. In 1937 werd hij het hoofd van het Rijksbureau voor de Voorbereiding van de Voedselvoorziening in Oorlogstijd. Tijdens de bezetting werd Louwes Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening en droeg hij de verantwoordelijkheid voor de voedselvoorziening van de Nederlandse bevolking. Louwes gaf leiding aan een grote organisatie en slaagde er in om de voedselvoorziening tot de winter van 1945 op een aanvaardbaar peil te houden. Tijdens de Hongerwinter kon hij niet meer doen dan de nood bestrijden. Na de oorlog werd hij adviseur van de Directeur-Generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). Hij bouwde het Europese bureau van de FAO in Rome op.
Het archief bevat particuliere stukken, stukken over het interbellum (de landbouwcrisis, zijn functie als secretaris-penningmeester van de Overijssels Landbouw Maatschappij, lid van de Gedeputeerde Staten van Overijssel, de Vrijzinnig Democratische Bond (VDB), de Vereniging tot Exploitatie van het Bedrijfslaboratorium voor Grondonderzoek te Groningen), de bezettingstijd (lezingen over het belang van de voedselvoorziening, interventies van Louwes bij de Duitse bezetter ten behoeve van gevangenen, bestuurslid bij het Instituut voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) en het Nederlands Economisch Instituut) en de naoorlogse tijd (onder meer de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) en stukken over zijn werk bij de FAO).

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Levensloop van dr. Ir. S. L. Louwes
Stephanus Louwe Louwes werd op 29 maart 1889 te Ulrum (Groningen) geboren als kind van Hendrik Jan Louwes en Wiepke Tonkes.
Na de Hogere Burger School te Groningen te hebben doorlopen studeerde hij aan de Rijkslandbouwschool (thans Landbouwhogeschool) te Wageningen.
Van 14 november 1910 tot en met 31 maart 1911 gaf hij onderwijs aan de Rijkslandbouw-winterschool te Meppel.
Gedurende de periode 1 oktober 1912 tot 1 april 1914 was hij werkzaam als aspirant rijkslandbouwleraar eerst in Schagen, daarna in Meppel.
Op 1 april 1914 volgde zijn benoeming tot rijkslandbouwleraar en per 25 april van dat jaar tot directeur van laatstgenoemde school. De laatste functie bleef hij vervullen tot 16 September 1916.
Met ingang van 1 februari 1917 werd aan hem, als Rijkslandbouwleraar voor Overijssel, de standplaats Hengelo aangewezen, waarna per 23 april van dat jaar zijn benoeming volgde tot directeur van de aldaar te vestigen rijkslandbouw winterschool.
Hij was inmiddels op 26 September 1914 te Wehe gehuwd met Zwaantina Alida Westerhuis. Uit dit huwelijk zijn twee kinderen geboren: Hendrik Jan op 31 maart 1916 te Meppel en Jan op 9 oktober 1919 te Hengelo.
Op 1 augustus 1918 werd hij benoemd tot directeur van het Provinciaal Produktiekantoor voor Overijssel, op 1 maart 1919 tot secretaris-penningmeester van de Overijsselse Landbouw Maatschappij. Deze functie vervulde hij tot 17 juli 1936, daarna bleef hij adviserend lid van deze maatschappij.
Bij de Statenverkiezingen van 1923 werd hij gekozen tot lid van de Provinciale Staten van Overijssel, waarna in 1931, voor een zittingsperiode, zijn verkiezing tot gedeputeerde volgde.
In 1928 werd hij als voorzitter van de Vereniging tot Exploitatie van het Bedrijfslaboratorium voor Grondonderzoek te Groningen benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Na de grote krach van 1929 werd Louwes nauw betrokken bij de landbouwmaatregelen in crisistijd. Zijn gave om oplossingen te vinden voor praktische problemen en deze oplossingen in hanteerbare vormen te gieten kwam toen duidelijk tot uitdrukking. Op 17 maart 1931 werd hij benoemd tot Regeringscommissaris voor de uitvoering van de Tarwewet 1931, daarna volgde zijn benoeming tot voorzitter van de op 29 juni 1933 opgerichte Stichting Landbouwcrisisbureau ( Zie Inventaris van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving, Deel I door J.G.M.A. Rolfes, s'Gravenhage, juli 1970; Inv. No. 1 van het Archief van de Stichting Landbouwcrisisbureau (1939 - 1949). ) .
Bij de Wet van 27 juli 1934, Stb. 469, werd de Landbouwcrisiswet 1933 gewijzigd en o.m. de Tarwewet 1931 ingetrokken. Ten gevolge hiervan volgde met ingang van 25 april 1934 zijn benoeming tot Regeringscommissaris voor de steunverlening aan de varkenshouderij, de granen, de peulvruchten en de fabrieksaardappelen.
In deze functie werd hij benoemd tot lid van het eveneens per 25 april 1934 ingestelde College van Regeringscommissarissen ( Zie Inventaris van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving, Deel II door J.G.M.A. Rolfes, 's-Gravenhage, maart 1971; Inv. No. 1 van het Archief van het College van Regeringscommissarissen (1934-1940) en het College voor de Voedselvoorziening (1940-1942). ) . Met ingang van 21 december 1934 werd zijn titel gewijzigd in Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij en werd hij tevens benoemd tot ondervoorzitter van voornoemd college.
In 1935 werd hij onderscheiden met de Italiaanse Orde van de Kroon en benoemd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Toen op 1 april 1937 het Rijksbureau voor de Voorbereiding van de Voedselvoorzieriing in Oorlogstijd ( Zie Inventaris van de Archieven betreffende de Voedselvoorziening in verband met de oorlog van 1939-1945, Deel I door J.G.M.A. Rolfes, 's-Gravenhage, juli 1974; Inv. No. 1 van het Rijksbureau Voorbereiding Voedselvoorziening in Oorlogstijd (1936-1940). ) werd ingesteld, als toporgaan van de voedselvoorziening, werd hij aan het hoofd van dit bureau gesteld. Met een beschikking van de Secretaris-Generaal, waarnemend Hoofd van het Departement van Landbouw en Visserij van 27 augustus 1940 werd aan Louwes, als Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij en als Hoofd van het op 1 oktober 1939 ingestelde Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 ( Dit rijksbureau - in feite een stichting - heette oorspronkelijk (Stichting) Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 (M.B. van 30 September 1939, Nr. 20342, Ned. Stcrt. Nr. 191A). Louwes was op 28 juli 1934 benoemd tot lid van genoemde stichting (M.B. van 28 juli 1934, Nr. 20142). Bij M.B. van 3 augustus 1934, Nr. 20285 (Ned. Stcrt. Nr. 148) werd hij benoemd tot ondervoorzitter. ) , de persoonlijke titel van Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening verleend. Alle bevoegdheden en verplichtingen van de regeringscommissarissen gingen vier dagen later op hem over bij besluit van de Secretaris-Generaal van het departement van Landbouw en Visserij. Bij ditzelfde besluit van 31 augustus 1940 werd, ter vervanging van het College van Regeringscommissarissen, het College voor de Voedselvoorziening ( Zie Inventaris van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving, Deel II door J.G.M.A. Rolfes, 's-Gravenhage, maart 1971; Inv. No. 2 van het Archief van het College van Regeringscommissarissen (1934-1940) en het College van de Voedselvoorziening (1940-1942). ) ingesteld, waarvan hij tot voorzitter werd benoemd.
Gedurende de Duitse bezetting droeg hij de verantwoordelijkheid voor de gehele Nederlandse voedselvoorziening. Deze verantwoordelijkheid voelde hij als een plicht, een taak waaraan hij zich niet mocht onttrekken. Met zijn persoonlijk gezag slaagde hij erin het grote voedselvoorzieningsapparaat gaande te houden. Als dank voor de wijze waarop hij de voedselvoorziening van Nederland gedurende de bezettingsjaren heeft weten te verzorgen werd hij in 1946 bevorderd tot groot-officier in de Orde van Oranje-Nassau. Op hem rustte, na de capitulatie van de Duitse strijdkrachten, de taak de Nederlandse voedselvoorziening weer in normale banen te leiden.
Gedurende de periode van 5 november 1945 tot 1 juli 1948 werd hem buitengewoon verlof in het algemeen belang verleend. Hij trad toen nl. op als speciaal adviseur van de Directeur-Generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (F.A.O.). Hij kreeg tot taak te Rome een Europees Bureau van de F.A.O. op terichten. Als gedelegeerde van Nederland woonde hij verschillende Internationale conferenties bij op het gebied van de landbouw en de voedselvoorziening.
Op 10 maart 1948 vond zijn erepromotie plaats op de Landbouwhogeschool te Wageningen.
Dr. ir. S. L. Louwes overleed in de ouderdom van bijna 64 jaar op 25 januari 1953 te 's-Gravenhage.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De verwerving van het archief
De rechtstitel is (nog) onbekend

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging
Enkele papieren houdende mededelingen van eenvoudige aard zijn vernietigd.
Verantwoording van de bewerking
Omdat niet het gehele archiefbestand was geregistreerd en geklapperd kon het systeem niet worden gehandhaafd. Daarom is besloten de "P-correspondentie" met de stukken, die de neerslag vormden van Louwes' nevenactiviteiten en F.A.O.-werkzaamheden te beschrijven als een persoonlijk archief.
De inventarisatie, in het kader van de cursus Voortgezette Vorming Archiefbeheer 1973/ 1974, geschiedde in de Archiefbewaarplaats van het Ministerie te Voorschoten. Het werkstuk bepaalde zich tot de periode voor 5 november 1945, de datum waarop aan Louwes buitengewoon verlof in het algemeen belang werd verleend. Nadien zijn ook de aangetroffen stukken van latere datum geïnventariseerd. De samenvoeging van de twee geïnventariseerde perioden tot een inventaris vond plaats in de inmiddels naar 's-Gravenhage verhuisde archiefbewaarplaats.
Ordening van het archief
De papieren van S. L. Louwes zijn aangetroffen als bijlage van de archieven van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij en de Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening.
Deze archieven bevatten een afzonderlijke afdeling, voorzien van de aanduiding G.
In deze afdeling zijn de stukken van geheime aard zaaksgewijs geordend. De zaken zijn chronologisch gerangschikt volgens de datum van afdoening. De stukken zijn gedeeltelijk - onder G-nummers - geregistreerd in agenda's, en in een kaartsysteem geklapperd.
Daarnaast was een gedeelte van Louwes' persoonlijke papieren op dezelfde wijze geordend en - onder P-nummers - geregistreerd in agenda's, en in het kaartsysteem geklapperd ( Deze agenda's en de klapper, die zowel de geheime directeurs-correspondentie (G) als de persoonlijke correspondentie (P) omvatten, zullen worden beschreven in een inventaris van de archieven van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij/Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening, afdeling "Geheim". ) .
Tevens zijn nog stukken aangetroffen over zijn activiteiten in de na de oorlog opgerichte F.A.O.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 459 S.L. Louwes, nummer toegang 2.21.238, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Louwes, 2.21.238, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Zeer nauw verwant aan dit archief is het Werkarchief van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en Veehouderij (Geheim Archief) en van de Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening, te vinden bij het Nationaal Archief onder toegangsnummer 2.11.32.
Verder is er een verband met de archieven van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd, de Raad voor de Voedselvoorziening, 1942-1945, het College van Overleg voor de Voedselvoorziening, (1941) 1942-1949, te vinden onder de nummers: 2.11.23.01 tot en met 2.11.23.04 en 2.30.11.01 tot en met 2.30.11.14.
Archieven betreffende zijn werkzaamheden te Overijssel zijn onder andere te vinden in het Historisch Centrum Overijssel (HCO), onder de titel Inventaris Twentsche/Overijsselsche Landbouw Maatschappij (1871) 1879-1995 door B. Hijma en M. Vink-Bos, onder nummer 330.1.
Voor zijn periode als lid van Gedeputeerde Staten van Overijssel, zie Archieftitel: Provincie Overijssel, Sectie semi-statisch archief, Inventaris van de archieven van het provinciaal be-stuur van Overijssel, 1921/1949-1970 (Zwolle 1995)3 dln, van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) onder toegangsnummer 25.2.
Zie het archief van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) en Voorgangers, 1889-1976 (1999) voor zijn activiteiten daar, bij het Nationaal Archief onder nummer 2.19.022.

Archiefbestanddelen