2.27.15 Inventaris van het archief van de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid, 1945-1957 (1959)

Door de toenmalige minister van Sociale Zaken dr. J. van den Tempel werd bij beschikking van 22 januari 1945, no. 34/7054 de "Centrale Commissie voor de Volksgezondheid in bevrijd gebied" ingesteld. De commissie bestond uit 6 gewone en 10 buitengewone leden. De taak van de commissie was het coördineren van alle aangelegenheden betreffende de volksgezondheid in bevrijd gebied. Adviezen van deze commissie werden zoveel als mogelijk ingewonnen ten behoeve van maatregelen van algemene aard welke door de burgerlijke autoriteiten of door het militaire gezag werden overwogen. De commissie adviseerde aan de minister van Sociale Zaken en aan de Chef Staf van het Militair Gezag desgevraagd of uit eigen beweging.

Na de bevrijding van Nederland van de Duitse bezetter werd de naam van de commissie veranderd in "Centrale Commissie voor de Volksgezondheid" bij instellingsbeschikking van de minister van Sociale Zaken op 29 september 1945, no. 701 P (Stbl. 3 oktober 1945, no. 81). Deze commissie had 21 leden. Artikel 2 van de ministeriële beschikking gaf een opgave van de functies die de samenstelling van de commissie moest gaan uitmaken. De commissie kreeg volgens artikel 4 als taak "alle aangelegenheden betreffende de volksgezondheid te coördineren, en de minister van Sociale Zaken op verzoek of uit eigen beweging van advies te dienen over alle aangelegenheden betreffende de volksgezondheid".

Volgens artikel 5 van de instellingsbeschikking moest de voorzitter samen met 6 leden een werkcommissie vormen om de werkzaamheden voor te bereiden. Het zesde en laatste artikel zei dat de voorzitter uit de leden subcommissies kon vormen en verder deskundigen kon uitnodigen om deel te nemen aan de beraadslagingen van de commissie, werkcommissie of van de subcommissies.

Aangaande de handelwijze van de commissie kan worden gezegd dat er in de meeste gevallen een brief van de minister of staatssecretaris werd ontvangen waarin om advies werd verzocht. Vervolgens werd er over dat verzoek een vergadering belegd waar na beraadslaging een brief met het advies uitging. Anders gezegd: De commissie ontving van de minister een verzoek om advies en zond na onderzoek en beraad een advies naar de minister. De commissie fungeerde op deze manier als een soort van beleidsafdeling voor het ministerie waarbij de brief kan worden gezien als een soort van interne nota. De minuut voor de uitgaande brief werd vaak gesteld op briefpapier van het ministerie van Sociale Zaken.

Een andere handelwijze was dat artikelen en rapporten van deskundigen of een brief uit het veld aanleiding konden zijn tot onderzoek of beraad in vergaderingen waarna de conclusies als uitkomst werden samengevat in een advies aan de minister.

In de periode 1947-1952 komen er stukken voor die bestemd waren voor de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid maar geadresseerd aan de voorzitter van de Gezondheidsraad. Ook werden er stukken opgemaakt op briefpapier van de Gezondheidsraad. De reden van deze vermenging ligt hierin dat dhr. Brutel de la Rivière in bovengenoemde periode voorzitter was van zowel de Gezondheidsraad als van de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid. Vanwege dit dubbele voorzitterschap zijn er veel stukken te vinden die een ingekomen stempel van de Gezondheidsraad hebben gekregen. Er zijn nagenoeg geen stukken die een ingekomen stempel van de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid hebben. Veel stukken werden niet eens ingenomen en gingen zó naar de secretaris waar ze dan waarschijnlijk wel in een brievenboek werden opgetekend. Brievenboeken van de commissie zijn echter niet aangetroffen. Wel zijn er soms geschreven lijstjes aangetroffen van data van in- en uitgaande stukken betreffende een zaak.

Sommige stukken werden ingenomen bij de afdeling Volksgezondheid van het ministerie omdat de secretaris daar een bureau had. Brutel de la Rivière hield kantoor op het adres Dr. Kuyperstraat 8 in Den Haag. Daar ontvingen de stukken dan ook eerst een rood ingekomen stempel van de Gezondheidsraad. Later kregen de stukken dan een registratienummer met het kenmerk CC voor centrale commissie.

Deze handelwijze kan verwarrend overkomen. Temeer omdat zoveel stukken in afschrift werden opgemaakt en onderling naar beide organisaties verstuurd werden. Minuten en uitgaande brieven werden opgemaakt op briefpapier van het ministerie van Sociale Zaken. Bovenaan de minuut werd dan met blauw potlood de naam van de commissie geschreven. Boven de uitgaande brief werd de naam van de commissie getypt. Vanaf 1956 begonnen deze verschijnselen zich te herhalen tijdens het dubbele voorzitterschap van dhr. dr. J. Wester.

In 1956 heeft de Werkcommissie drie vergaderingen gewijd aan de voorbereiding van drie plenaire vergaderingen in datzelfde jaar. Daarmee verzorgde de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid voor de minister een advies over de samenstelling van een nieuwe Centrale Raad voor de Volksgezondheid. In dit advies is rekening gehouden met de bepalingen van de Wet van 18 januari 1956 (Gezondheidswet). De laatste plenaire vergadering werd gehouden op 12 december 1956.

Aangezien de Centrale Raad voor de Volksgezondheid op 1 december 1957 met zijn werkzaamheden beginnen zou, werd de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid met een beschikking van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid no. 16866 dd. 14 november 1957 opgeheven.

Toch heeft de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid op 9 mei 1958 nog een laatste advies doen toekomen aan de minister, en op 23 mei 1958 een afschrift daarvan aan de leden.

Het archief van de Centrale Commissie voor de Volksgezondheid was steeds ondergebracht bij de archieven van zijn taakopvolgers, te weten de Centrale Raad voor de Volksgezondheid (1956-1982), en de Nationale Raad voor de Volksgezondheid (1982-1996). Reden hiervoor was niet alleen dat de secretarissen van de taakopvolgers er de voorkeur aan gaven het archief in eigen huis te houden om directe beschikking te hebben over informatie van voorgaande zaken, maar ook om gevolg te geven aan de wens om de geschiedenis van de raden te beschrijven.

Pas in september 1994 is het archief overgedragen aan het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) dat het archief onder beheer plaatste in het archiefdepot van het ministerie in Steenbergen (N-B).

In 2007 is het archief bewerkt, dat wil zeggen geordend en beschreven, door de één van de medewerkers semi-statisch archief van het Ministerie van VWS ten einde het archief te kunnen overbrengen naar het Nationaal Archief zodat het kon worden geraadpleegd in het kader van cultuurhistorisch onderzoek.

Overbrenging van een overheidsarchief

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Centrale Commissie voor de Volksgezondheid, nummer toegang 2.27.15, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Centrale Commissie Volksgezondheid, 2.27.15, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

2.27.16 - Inventaris van het archief van de Centrale Raad voor de Volksgezondheid, (1955) 1958-1982 (1983)