Terug naar zoekresultaten

2.16.81.01 Inventaris van het archief van het Hoofdbestuur van het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie: Censuurdienst, 1944-1947

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.16.81.01
Inventaris van het archief van het Hoofdbestuur van het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie: Censuurdienst, 1944-1947

Auteur

KPN Research ITS

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1996 (c)

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Censuurdienst [PTT]
PTT / Censuurdienst

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1944-1947

Archiefbloknummer

W21002

Omvang

; 27 inventarisnummer(s) 0,30 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Nederlandse Censuurdienst (Allied Censorship Netherlands) (PTT)

Samenvatting van de inhoud van het archief

De Censuurdienst van de PTT hield zich van 1944 tot 1947 niet alleen bezig met negatieve censuur (Security), maar ook met het vergaren van inlichtingen ('positieve censuur' oftewel Intelligence). In het archief bevinden zich stukken over de organisatie, het materieel en het personeel, maar ook inhoudelijke stukken zoals handleidingen voor het toepassen van censuur en censuurverslagen, met name van post afkomstig van en bestemd voor krijgsgevangenen.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
De voorbereiding voor de instelling van een censuurdienst vond in juni 1944 bij sectie XII (PTT en censuur) van het Militair Gezag te Londen plaats. Op november 1944 werd aangevangen met een censuurkantoor te Eindhoven. Na de bevrijding van het Westen des lands werd op 18 juni 1945 het censuurkantoor te Amsterdam opgericht. Het kantoor te Eindhoven, dat als dependance van Amsterdam doorwerkte, werd in juli 1945 opgeheven. Per 1 januari 1946 werd de censuurdienst administratief ondergebracht bij het Staatsbedrijf der PTT. Na de opheffing van de staat van beleg bestond er geen wettelijke grondslag meer voor het uitoefenen van censuur in Nederland. Van geallieerde zijde wilde men deze ongewenste lacune in de censuur voorkomen. Vanaf 4 maart 1946 werd de censuurdienst ondergebracht in een gebouw te Amsterdam dat door de geallieerde censuurdienst werd gehuurd. Dit gebouw werd ex-territoriaal verklaard, aan het hoofd van de dienst werd een Geallieerd officier geplaatst en het Nederlandse uitvoerende personeel trad in dienst van de geallieerde censuurdienst. Door de geallieerden werd aan het Staatsbedrijf der PTT opgedragen alle voor Duitsland en Oostenrijk bestemde correspondentie via deze censuurdienst te laten lopen. De naam "Nederlandse censuurdienst" werd gewijzigd in "Allied Censorship Netherlands" (ACN). Administratief ressorteerde de dienst nog steeds onder de PTT. Op 15 november 1947 werd de ACN opgeheven. De controle omvatte aanvankelijk het Binnenlandse postverkeer tussen bepaalde gedeelten van Nederland en later het gehele buitenlandse post- en telegraafverkeer. Gedurende 1945 werd geleidelijk de censuur op poststukken en telegrammen in het verkeer met geallieerde landen, neutrale landen, van en naar troepen opgeheven. Tot de opheffing betrof de censuur het post- en telegraafverkeer met Duitsland, Oostenrijk, Nederlands-Indië en Japan en poststukken van en voor krijgsgevangenen. De censuur werd uitgeoefend aan de hand van zgn. "waaklijsten" met een tweeledig doel;
  1. Negatieve censuur (Security), om te voorkomen dat inlichtingen de vijand bereiken.
  2. Positieve censuur (Intelligence), welke als doel heeft het verkrijgen van informatie welke voor de oorlogvoering van belang zijn.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van de censuurdienst is als G 80 en G 81 opgenomen in de zgn. "G-code" archieven van het Hoofdbestuur der PTT.
Deze code is geen code in de eigenlijke zin van het woord, maar meer een rubricering van de archieven, die min of meer vertrouwlijk van aard waren. Deze rubricering is rond 1940 ontstaan.
De verwerving van het archief
De rechtstitel is (nog) onbekend

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking
Bij de inventaris is gekozen voor de indeling Organisatie en Taken omdat dit het meest voor de hand liggend was.
De omvang van het archief bedraagt 0,3 m.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Censuurdienst [PTT], nummer toegang 2.16.81.01, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, PTT / Censuurdienst, 2.16.81.01, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen