2.13.119 Inventaris van het archief van het Korps Tolken der Koninklijke Landmacht, 1944-1948

In het voorjaar 1942 drongen de geallieerde staven er bij de minister van Oorlog op aan een aantal verbindingsofficieren aan te wijzen die toegevoegd zouden worden aan de divisie die Nederland zou bezetten bij een eventuele invasie.

Daartoe werd in Londen een reeks cursussen van zes weken gegeven waaraan werd deelgenomen door reserveofficieren van de Brigade "Prinses Irene" die gemist konden worden, militairen beneden de rang van officier die door hun optreden en maatschappelijke positie voor de officiersrang in aanmerking kwamen en burgers die door hun persoonlijkheid en maatschappelijke positie in staat waren de geallieerden in voldoende mate van dienst te zijn.

De groep kreeg een sterkte van enige honderden (onder)officieren en werd ingeschakeld bij de oprichting van het Militair Gezag.

Toen de geallieerde legers België binnenvielen en van plan waren naar Nederland op te rukken bleek een groot tekort aan verbindingsofficieren en als gevolg hiervan ook aan tolken.

De commandant van 30 Britse Legerkorps gaf opdracht aan de commandant van de Brigade "Prinses Irene" om een aantal van zijn mensen te detacheren als tolk bij de Britse onderdelen. Na de bevrijding van Zuid-Nederland militariseerden de commissarissen van het Militair Gezag in Eindhoven, Nijmegen en Tilburg tolken die geplaatst werden bij onderdelen van het Tweede Britse Leger. Omdat er hierdoor geen controle was op de gemilitariseerde Nederlanders werd door de Bevelhebber der Nederlandse Strijdkrachten (BNS) na overleg met de Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force (SHAEF)-missie besloten een centraal wervingsbureau op te richten waar de selectie van tolken plaatsvond.

Om in aanmerking te kunnen komen voor tolk werd betrokkene onderworpen aan een veiligheids- en medisch onderzoek. Hij diende in het bezit zijn van een diploma HBS. Als hij dienstplichtig was, moest hij 30 jaar oud zijn; behoorde hij tot het reservepersoneel dan moest hij de leeftijd van 40 jaar bereikt hebben. Bovendien moest hij vrijwillig een verbintenis sluiten om tot minstens zes maanden na het staken van de vijandelijkheden in West-Europa bij geallieerde onderdelen te blijven dienen. Vanaf 1945 werden de verbindingsofficieren vervangen door tolken.

Op 17 oktober 1944 werd door de BNS het Korps Tolken als onderdeel van de Nederlandse Strijdkrachten opgericht met een Centraal Wervingsbureau te Eindhoven onder leiding van luitenant A. Winter met als examinator dr. J.H.J. Willems.

Wervingsbureaus zijn gevestigd geweest te Eindhoven (permanent), Tilburg, Nijmegen, Den Bosch, Maastricht, Heerlen, Breda, Bergen op Zoom, Enschede, Zwolle, Utrecht, Groningen en met ingang van 1 mei 1947 een Stafbureau te Rotterdam met als commandant Korps Tolken majoor A.J.R. Robbers.

Met ingang van 1 juni 1948 is het Korps Tolken overgegaan in de administratie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in gevolge van een besluit van de Ministerraad van 3 mei 1948.

De afwikkeling van het Korps is beëindigd op 1 augustus 1948 te Rotterdam.

Het archief werd bewaard in het Archief van de Koninklijke Landmacht, gevestigd in de "Wittepoortkazerne" in de Weddesteeg 2 te Leiden. Na opheffing van deze dienst kwam het in 1961 bij het Centraal Archievendepot van het Ministerie van Defensie.

Overbrenging van een overheidsarchief

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Defensie: Korps Tolken der Koninklijke Landmacht, nummer toegang 2.13.119, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, KL / Korps Tolken, 2.13.119, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar