Terug naar zoekresultaten

2.21.183.37 Inventaris van het archief van mr. J. Huijts (levensjaren 1897-1995), 1940-1978

Het archief van J.L.V.A. Huijts, gedurende de tweede wereldoorlog hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, bestaat grotendeels uit stukken betreffende zijn arrestatie in 1945, de daaropvolgende zuiveringsprocessen door de Commissie voor Perszuivering en zijn royering uit onder meer de Nederlandse Journalistenkring en de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Daarnaast bevat het archief stukken over het redactiebeleid van de NRC, concepten van artikelen en correspondentie met onder meer L. de Jong, directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, inzake de geschiedschrijving met betrekking tot de pers in de tweede wereldoorlog

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Er is geen specifieke zoekhulp, zie de algemene hulp bij het zoeken in archieven

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal

Archief

Titel

2.21.183.37

Inventaris van het archief van mr. J. Huijts (levensjaren 1897-1995), 1940-1978

Auteur

J.A.A. Bervoets

Versie

23-10-2023

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

1979 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 337 J. Huijts

Huijts

Periodisering

archiefvorming: 1940-1978

oudste stuk - jongste stuk: 1940-1978

Archiefbloknummer

C24544

Omvang

47 inventarisnummer(s); 0,60 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.

Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Huijts, mr. Johan Louis Victor Antoon (1897-1995)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer

Johan Louis Victor Antoon Huijts is geboren in Rotterdam op 4 september 1897 als zoon van Johannes Hendrikus Huijts en Christina Cornelia Antonia van der Wel.

Hij doorliep het Erasmus gymnasium in zijn geboorteplaats, waarna hij in dienst trad bij de NRC, aanvankelijk als corrector. Tegelijkertijd volgde hij een studie rechten te Leiden, waarna hij tot redacteur bij de NRC werd benoemd. Door zijn interesse in de Sovjet-Unie en zijn kennis van de Russische taal werd hij bij de redactie Buitenland de Oost-Europaspecialist. Huijts schreef een in 1936 gepubliceerde Geschiedenis van de Russische Revolutie 1905-1936 en in andere jaren diverse publicaties over het beleid in de Sovjet-Unie, welk land hij in de jaren dertig ook een aantal malen bezocht. Lid van de CPN is Huijts overigens nooit geworden, daarvoor was hij te zeer een non-conformist. Daarnaast had hij grote artistieke belangstelling, zo was hij onder meer mede-oprichter van de Rotterdamse filmliga.

In 1940, kort na het begin van de Duitse bezetting, stapte de waarnemend hoofdredacteur van de NRC, mr. Maarten Rooy, op omdat hij van mening was naar eer en geweten niet met de Duitse bezetter te kunnen samenwerken. Rooy meende overigens, in overeenstemming met directie en commissarissen, dat de NRC wel moest blijven verschijnen. In zijn plaats is toen Huijts naar voren geschoven, aanvankelijk als plaatsvervangend en vanaf begin 1941 als volledig hoofdredacteur. Onder Huijts gaf de NRC de indruk een meer meegaande houding ten opzichte van de bezetter aan te nemen. In zijn hoofdartikelen citeerde Huijts uit Duitse toespraken en verordeningen, om in de rest van de krant zo objectief mogelijke buitenlandse berichtgeving te plaatsen. Bij de NRC zijn geen Joodse medewerkers ontslagen en de krant is nooit uitgesproken Deutschfreundlich geweest.

Door de (na-oorlogse) Commissie voor de Perszuivering werd Huijts als enige van de redactie gestraft met een beroepsverbod voor de tijd van zeven jaar, gerekend vanaf 5 mei 1945, welk vonnis door de Raad van Beroep in 1948 werd teruggebracht tot een termijn van drie jaar. Ook de Commissie had Huijts niet als een bewuste collaborateur beschouwd, maar wel in zijn hoofdartikelen te meegaand met de bezetter.

Door de directie van de NRC is Huijts direct op 5 mei 1945 ontslagen, aanvankelijk zelfs zonder enige financiële compensatie (in een latere fase met een niet al te ruim wachtgeld). Directie en commissarissen wilden resoluut breken met het oorlogsverleden van de krant en onder mr. M. Rooy als hoofdredacteur kon de NRC al op 24 juni van dat jaar weer verschijnen, zij het wel onder de opgelegde naam Nationale Rotterdamsche Courant. Voor de voormalige hoofdredacteur, die de krant in de moeilijke oorlogsjaren had geleid, was absoluut geen plaats meer.

Als gevolg van zijn oorlogsverleden en van zijn hardnekkige verdediging van het socialistische systeem in Oost-Europa gelukte het Huijts in de jaren na de oorlog niet om een functie van niveau te verwerven. Wel vervulde hij vanaf 1954 de functie van coördinator/directeur van het Rotterdamse Kunstcentrum ’t Venster. In talrijke brieven aan personen en instanties poogde hij zijn houding in de oorlog te rechtvaardigen, zich beroepend op het voor hem niet-ongunstige oordeel van de Raad van Beroep. Een nieuwe teleurstelling zal voor hem ongetwijfeld geweest zijn de meedogenloze wijze, waarop dr. L. de Jong in deel 4 van Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog afrekende met Huijts als hoofdredacteur van de NRC in de oorlogstijd. Johan Huijts overleed te Rotterdam op 3 november 1995.

Auteur: F.J.M. Otten

Bronnen:

D.J. Cannegieter, De Nieuwe Rotterdamsche Courant tijdens de Duitse bezetting 1940-1945. In: Spiegel Historiael , februari 1980 p. 115-119 D.J. Cannegieter, J. Huijts, 1897-1995. Non-conformist tussen twee werelden. In: NRC 4 november 1995.

Geschiedenis van het archiefbeheer

De verwerving van het archief

Het archief is door schenking verworven.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Volledig openbaar.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Auteursrechten blijven bij de erven Huijts.

Materiële beperkingen

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 337 J. Huijts, nummer toegang 2.21.183.37, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Huijts, 2.21.183.37, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Afgescheiden archiefmateriaal

Een groot gedeelte van het archief bevindt zich bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), toegangsnummer 253.

Het betreft een serie chronologisch gerangschikte telexberichten van het ANP aan de redacties van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, waarvan mr. Johan Huijts sinds 1940 hoofdredacteur was, alsmede enkele bundels verslagen van persconferenties.

1 1 Correspondentie over het redactiebeleid van de Nieuwe Rotterdamsche Courant en de functie van mr J. Huijts. 1940-1941
2 2 Ingekomen memoranda en telexberichten houdende instructies van organen van de bezetter inzake de berichtgeving over bepaalde feiten, met afschriften van voorschriften inzake het redactionele beleid en van de aanwijzingen aan ambtenaren van H. Colijn. 1944-1945 en z.j
3 3-10 Stukken betreffende zijn arrestatie en zijn zuiveringsprocessen. 1945-1973
12 11 Correspondentie met mr M. Rooij, hoofdredacteur van de N.R.C., en directie en commissarissen over het beleid van het blad. 1947-1961
13 12 Stukken betreffende betalingen van onderstand door de directie van de N.R.C. en zijn pensionering. 1948-1969
14 13-18 Stukken betreffende nevenconsequenties van zijn zuivering door de Commissie voor de Perszuivering. 1948-1952
21 19-20 Stukken betreffende de publicatie van artikelen over de Sovjetunie en het communisme. 1951-1961
- 22 19 In de Nieuwe Rotterdamse Courant en andere dagbladen. 1951-1961 1951-1961
- 23 20 In de Internationale Spectator en de Economist. 1954-1955 1954-1955
24 21-26 Stukken betreffende bijdragen en recensies van geschiedschrijvingen over de pers in de Tweede Wereldoorlog. 1951-1974
31 27 Stukken betreffende pogingen van Huijts tot vestiging als advocaat in Rotterdam en bezwaren hiertegen van de Raad van Toezicht van de Orde van Advocaten. 1953-1954
32 28 Stukken betreffende een tijdelijke adhesie aan de Vredesbeweging "De Derde Weg". 1952-1953
33 29 Dossiers inzake "contacten met bewegingen en verenigingen". 1952-1965
34 30-31 Correspondentie. 1947-1969
- 35 30 A-H.
  
  Namen der correspondenten: Baschwitz, K. Benz, A.F.M. Blankenstein, M. van Block, A.L. de Boasson, J.J. Bolhuis, J.J. van Burger, J. Citroen, P. Davids, S. Deinse, A.B. van Derjeu, P. Dirkse, J.M. Donkersloot, N.A. Foppema, Y.H. Franken, M. Gruyter, W.J. de Hankes Drielsma, A.J.H. Hertog, A.C.G. den Herzberg, A.J. Heyman, A.J.F. Hirschfeld, H.M. Hoeven, G.G. van der
- 36 31 H-Z.
  
  Namen der correspondenten: Hornstra, L. Houten, H.C. van Hijmans van den Bergh, L.J. Jacobsen, R. Je Maintiendrai, redactie Jong, D. de Ketting, A. Korteweg, P.G.J. Kuyper, E.C.A. Maasbode, redactie Mayer, K.A. Mozer, A. Meerloo, A.M. Mees, A. Nauta, G. Nieuwe Haagsche Courant, redactie Nijgh, Ed. Oskam, G. Oud, J.J.P. Poel, D.C. van der Polak, F.L. Prins-Willekes Macdonald, mw. J. Raalte, E. van Roland Holst, A. Romein, J.M. Saal, C.D. Standaard, De, redactie Tammes, A.J.P. Trouw, redactie Volkskrant, redactie Vriesland, Victor E. van Vrij Nederland, redactie Vrije Katheder, De, redactie Waller-Kahn, mw. E. Wiessing, H.L.P. Winkler, J. Zalsman, G.
37 32 Correspondentie betreffende zijn studie naar de onderdrukking van de persvrijheid, zijn eventuele medewerking aan het tijdschrift De Nieuwe Stem, en zijn hoofdredacteurschap van de NRC in de jaren 1940-1945, zoals beschreven in deel 4 van dr L. de Jong's Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. 1950-1972
38 33-37 Concepten van artikelen, met correspondentie. 1946-1967
44 38 Foto's, genomen tijdens een bezoek aan het Duitse mandaatgebied Bohemen en Moravië. Z.j. (ca. 1944)
45 39 Stukken betreffende de viering van het honderdjarig bestaan van de N.R.C. 1944
46 40 Ingekomen artikelen over de redactie van de N.R.C. 1957-1978
47 41 Varia inzake het redactiebeleid van de N.R.C. 1941-1946
48 42 Overdrukken van artikelen van Huijts in de Economist en De Internationale Spectator. 1952-1959
49 43 Ingekomen brochure van H.J.G. Verschuur, "Zuiveringschaos in de pers". Z.j
50 44-47 Manuscript van een geschiedenis van het perswezen, getiteld "Bewegingsvrijheid van de pers en verdrukking der persvrijheid". Z.j. (ca. 1950)