2.25.77.30 Inventaris van het archief van de Nederlandse Spitsbergen Compagnie (Nespico), 1921 - 1948 (1958) (De Nederlandsche Bank)

De Nederlandsche Spitsbergen Compagnie (Nespico) wordt op 4 april 1921 opgericht te
Rotterdam.
Doel is de exploitatie van steenkolenvelden, ertsbeddingen en andere mineralen,
voorkomende in Spitsbergen, benevens alle handelszaken die daarmee in verband staan.

Het bestuur van de compagnie is opgedragen aan een Raad van Beheer welke worden
benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders uit een bindende voordracht van
de algemene vergadering van houders van preferente aandelen. De Raad van Beheer is in de
ruimste zin belast met de leiding van alle zaken van de vennootschap. De dagelijkse leiding
kan worden opgedragen aan een door de Raad van Beheer te benomen directie.

Na haar oprichting tracht Nespico binnen de kortst mogelijke tijd zonder veel beleid zoveel
mogelijk kolen weg te halen. In het najaar van 1922 komt men tot de overtuiging dat men op
deze manier niet door kan gaan. Naar aanleiding van deze constatering wordt door dhr. Van
Lier in januari 1923 een uitvoerig rapport over de steenkolenontginning te Green Harbour
uitgebracht, waarvan de kwintessens luidt dat, om de Nespico op den duur tot een behoorlijk
renderend bedrijf te maken, eerst een periode van voorbereiding noodzakelijk is. De
kolenwinning zal meer op het tweede plan komen te staan, en men moet zich er voornamelijk
toe bepalen de mijn bedrijfsklaar te maken. Hiervoor heeft men belangrijk meer kapitaal
nodig: ruim 3,5 miljoen. Dit plan Van Lier wordt begin 1923 door de Nespico als werkbasis
aanvaard en is aanleiding tot de oprichting van de Commercieele Trust Maatschappij (CTM).
Via de CTM stelt DNB een krediet van 4,5 miljoen ter beschikking van Nespico op
onderpand van de 5 miljoen obligaties Spitsbergen die in verband daarmee gecreëerd worden.
Ondanks een wijziging van het plan in het najaar van 1923 om kolen in de buitenlucht in
plaats van ondergronds op te slaan, wat een kleine vermindering van onkosten met zich
meebrengt, blijken de kosten zeer tegen te vallen. In april 1924 deelt Nespico plotseling mee
dat het verleende krediet niet toereikend is, en een wijziging in het werkplan brengt in oktober
van dat jaar nog meer kosten met zich mee. Er is nog een bedrag van in totaal bijna 3 miljoen
gulden nodig. In januari 1925 is het belang van DNB in Nespico opgelopen tot fl. 13 miljoen.
DNB verklaart zich in februari 1925 bereid mee te werken aan een reorganisatie van de
Nespico, en daarmee ook tot het steken van nieuw geld in de onderneming. In 1927 moet de
Compagnie haar aandelen van 1000 gulden per stuk afschrijven tot 50 gulden.

Vanaf 1925 worden met medewerking van DNB pogingen ondernomen tot verkoop van Nespico, waarna
het bedrijf in juni 1932 wordt verkocht aan de Russische Staatskolentrust Arktikugol te
Moskou, nadat deze in mei 1931 reeds het aandelenpakket in zijn bezit had gekregen. Het
bedrijf wordt verkocht voor bijna 1,6 miljoen, waarvan bijna 2 ton contant wordt voldaan en
voor het restant worden 9 wissels afgegeven. De eerste van de wissels vervalt 1 juli 1931, de
laatste 1 juli 1941. Alle wissels worden prompt voldaan, met uitzondering van de laatste in
verband met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Na verkoop van het bedrijf is Nespico praktisch, echter niet officieel, in liquidatie. Op 14 mei
1948 wordt besloten tot ontbinding van de NV en tot benoeming van DNB tot liquidatrice. De
laatste uitkering vindt plaats in 1949. De compagnie is per 18 juli 1950 opgeheven.
De administratie van Nespico is in 1940 verbrand.

De taken waren exploitatie van steenkolenvelden, ertsbeddingen en andere mineralen, voorkomende in Spitsbergen, benevens alle handelszaken die daarmee in verband stonden.

Een groot deel van het archief is in 1940 in vlammen opgegaan. In 1948 heeft DNB in het kader van de liquidatie het resterende archief van Nespico overgenomen.

Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, De Nederlandsche Bank NV (DNB), nummer toegang 2.25.77.30, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, DNB, 2.25.77.30, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

​Voor verlening van medewerking aan financiering en liquidatie van de N.V. Nederlandsche Spitsbergen Compagnie te Rotterdam, 1921 - 1973, zie archief Marx & Co’s Bank, toegang 2.25.77.28.