Terug naar zoekresultaten

2.19.102 Inventaris van het archief van de Stichting Nederlands Volksherstel, (1927) 1945-1948 (1968)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.19.102
Inventaris van het archief van de Stichting Nederlands Volksherstel, (1927) 1945-1948 (1968)

Auteur

Hueting & Neij, sociaal-wetensch. onderzoeksbureau

Versie

20-09-2019

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1989 (c)

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Nederlands Volksherstel
Ned. Volksherstel

Periodisering

archiefvorming: 1945-1948
oudste stuk - jongste stuk: 1927-1968

Archiefbloknummer

I27142

Omvang

; 299 inventarisnummer(s) 1,20 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.
Het archief bevat foto's.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Stichting Nederlands Volksherstel
Tjeenk Willink, mr. M.

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat onder meer stukken betreffende oprichting en opheffing van de stichting, bestuursaangelegenheden, subsidieaanvragen, financiën, het Fonds Noodgebieden, provinciale (opbouw)organen en plaatselijke afdelingen, nota's en publicaties en uitingen via de radio. Verder bevat het stukken betreffende de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk en foto's.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Nederlands Volksherstel was de belangrijkste organisatie van het maatschappelijk werk in de eerste naoorlogse jaren. Zij nam het voortouw bij de organisatie van de maatschappelijke zorg.
De Stichting Nederlands Volksherstel heeft haar ontstaan te danken aan de overweldigende omvang van de problemen rond de bevrijding, waartegen geen van de bestaande sociaal-caritatieve organisaties was opgewassen, en aan de werklust en dadendrang van illegale verzorgingsgroepen. Zij verrichtten het meeste werk bij de voorbereidingen, waarna hun initiatief in gewijzigde vorm door sociaal-caritatieve instellingen werd overgenomen.
Nederlands Volksherstel wilde onmiddellijk na de bevrijding van de Duitse bezetter de werkzaamheden van alle instellingen gaan coördineren, die zich de verzorging van oorlogsslachtoffers ten doel stelden. Grote aandacht werd besteed aan de sociale ontreddering en morele verwildering. Volgens tal van sociaal-caritatieve organisaties zouden de zeden door de oorlog verslapt en ontaard zijn. Volksherstel bepleitte daarom het belang van een gezond gezinsleven als basis voor het herstel in sociaal en economisch opzicht.
Haar praktische kracht was echter gering. In plaats van het orgaan dat alle hulporganisaties overkoepelde, kwam slechts een instelling met een bescheiden coördinerende taak tot stand. Volksherstel had niet het gezag gekregen dat haar bij de voorbereidingen van de kant van de overheid was voorgehouden. Zonder deze steun kon geen doelmatige organisatie worden opgezet. Bij gebrek aan financiën en deskundigheid was het onmogelijk een organisatie van de grond te krijgen met een blijvende maatschappelijke functie.
De leidende positie van Volksherstel werd in 1948 overgenomen door de Nederlandse Vereniging voor Maatschappelijk Werk. Ook traden toen organisaties op als de opbouworganen die grotendeels binnen Volksherstel vorm hadden gekregen. Het Koningin Juliana Fonds en het Nationaal Fonds voor Bijzondere Nooden gingen na 1948 de financiële injecties aan individuen en aan instellingen van het particulier initiatief op het terrein van het maatschappelijk werk verzorgen, die eerst door Volksherstel werden gegeven.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Deze belangrijke bron voor de studie naar de ontwikkelingsgang van het maatschappelijk werk in de periode 1944-1947 verkeerde tot voor kort in een deplorabele toestand. In feite omvatte dit 'archief' een bonte verzameling bronnenmateriaal van Nederlands Volksherstel dat ten behoeve van ons onderzoek naar voortgang en samenhang van het maatschappelijk werk, respectievelijk het welzijnswerk, is aangelegd. ( R. Neij en E.V. Hueting, Nerderlands Volksherstel. Een omstreden hulporganisatie in herrijzend Nederland, Culemborg 1988.
E.V. Hueting en R. Neij, Voortgang zonder samenhang, Zutphen 1989. De serie bestaat uit drie delen: R. Neij, De organisatie van het maatschappelijk werk; E.V. Hueting, De permanente herstructurering in het welzijnswerk en Aanhangsel.
) R. Neij en E.V. Hueting, 'Naderlands Volksherstel in Gelderland', in L.P.W. Verheijen en B. te Mebel Cred.J, Maatschappelijke opbouw in Gelderland , Zutphen 1989.
De collectie werd destijds aantroffen in de kelders van het voormalige hoofdkwartier van het landelijk particulier initiatief, de Nationale Raad voor Maatschappelijk Welzijn (NRMW) aan de Eisenhowerlaan in Den Haag. Het betrof hier dozen en mappen met aselecte stukken, die de opruimwoede van het secretariaat in de jaren zeventig hadden overleefd. De toenmalige archivaris-documentalist van de NRMW, de heer A. Treurniet, heeft een deel van het archiefmateriaal kunnen redden door het bij de vuilnisbak weg te plukken en het thuis op te slaan. Treurniet stelde ons het materiaal voor nadere studie ter beschikking en hij verzocht ons er een goede bestemming voor te kiezen.
Het Algemeen Rijksarchief is als blijvende bestemming voor het inmiddels geordende materiaal het meest geschikt. Hier zijn immers ook de archieven van de NRMW, het Nederlands Cultureel Contact en de Nederlandse Culturele Gemeenschap ondergebracht.
Het Koningin Juliana Fonds verklaarde zich bereid een financiële bijdrage te leveren ten behoeve van de inventarisering van het archiefmateriaal. Als erfgename van Nederlands Volksherstel heeft dit fonds daarmee voor een gepaste ter aarde bestelling van de stoffelijke resten van Volksherstel zorggedragen.
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
De collectie bestaat uit geschreven en gedrukte stukken en uit fotomateriaal.
Een relatief zelfstandig onderdeel van de collectie bestaat uit materiaal met betrekking tot de Staatscommissie Vervanging Armenwet, dat door de secretaris-generaal van Nederlands Volksherstel, mevr. mr. M. Tjeenk Willink, als lid van deze commissie is verzameld. Omdat de voorstellen in de staatscommissie in nauwe samenhang met de ideeënvorming binnen Volksherstel zijn geconcipieerd, hebben wij de betreffende stukken aan de collectie toegevoegd.
Verantwoording van de bewerking
Voor de benaming van de stukken zijn zoveel mogelijk de originele bewoordingen uit het stuk aangehouden. Beschrijvingen zijn daarom soms gesteld in de door de bezetter heringevoerde spelling van De Vies en Te Winkel. In die gevallen dat een stuk geen titel heeft, is als aanduiding een citaat uit een kenmerkend gedeelte genomen.
Aan de archief van Nederlands Volksherstel is het persoonlijk archief toegevoegd van het bestuurslid mevrouw M. Tjeenk Willink.
Ordening van het archief
De stukken zijn naar onderwerp gerangschikt en vervolgens naar datum.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlands Volksherstel, nummer toegang 2.19.102, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Ned. Volksherstel, 2.19.102, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen