Terug naar zoekresultaten

2.21.267 Inventaris van het archief van G.W. Baron van Dedem [geboren 1914], (1895) 1943-1990

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.21.267
Inventaris van het archief van G.W. Baron van Dedem [geboren 1914], (1895) 1943-1990

Auteur

C.J. van Soest, J.A.A. Bervoets

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1989 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 541 G.W. van Dedem
Dedem, baron van suppl.

Periodisering

archiefvorming: 1943-1990
oudste stuk - jongste stuk: 1895-1990

Archiefbloknummer

C22512

Omvang

; 116 inventarisnummer(s) 3,10 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een klein gedeelte is gesteld in talen als het, heten het.
Nederlands
Frans
Engels
Duits

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

G.W. Baron van Dedem

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van G.W. Baron van Dedem bevat onder ander stukken betreffende zijn activiteiten in het verzet, stukken betreffende het post-concentratiekampensyndroom, stukken betreffende Centrum 45, stukken betreffende zijn inspanningen voor de rechtspositie van verzetsmilitairen, hun recht op erkenning en pensioenen en vergaderstukken van de Raad van Overleg van de Stichting '40-'45.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Inleiding
Godert Willem van Dedem werd geboren op 11 juni 1914 te Bloemendaal. Na het behalen van het HBS-diploma vervulde hij zijn dienstplicht bij het Korps Motor Dienst (KMD) te Haarlem. In 1939 werd hij evenals zovele anderen gemobiliseerd en in de rang van reserve tweede-luitenant maakte hij in zijn standplaats Zeist de Duitse inval mee. Na de capitulatie zag hij zijn plan om naar Engeland te vluchten gedwarsboomd door een verbod van zijn regimentscommandant luitenant-kolonel De Nijs Bik.
Reeds in de zomer van 1940 begon hij verzetsactiviteiten te ontwikkelen. Samen met - aanvankelijk - kapitein C. Hoogerland en onder meer E.B. Brune uit Purmerend coördineerde hij zijn verzetswerk in een groep die later opgenomen werd in de O.D. ("Orde­dienst"). In de jaren 1941 - 1942 dook hij herhaaldelijk voor een korte periode onder, omdat hij wist dat hij door de Sicherheitsdienst gezocht werd. Door verraad van de agent-provocateur Johnny den Droog werd G.W. baron van Dedem op 15 juli 1942 in Arnhem gearresteerd.
Na verhoor in de strafgevangenis in Scheveningen en een kort verblijf in Vught stond hij terecht in het tweede zg. O.D.-proces samen met veel prominenten uit het verzet. Van Dedem werd viermaal ter dood veroordeeld. Als zogenaamde Nacht-und-Nebel Häftling werd hij naar het concentratiekamp Natzweiler in de Elzas gedeporteerd, en na de ontruiming van dit kamp, naar Dachau. Dankzij een enorme wil tot overleven en een forse dosis geluk overleefde hij deze hel. Oscar Mohr redde hem eenmaal letterlijk van de verbrandingsoven.
Na de ineenstorting van Nazi-Duitsland keerde G.W. baron van Dedem terug in Nederland. Hij nam vrijwillig dienst bij het KMD. Hij werd binnen de landmacht en daarbuiten geconfronteerd met vele zaken die niet rijmden met de idealen die hij in het verzet en later in het concentratiekamp gekoesterd had. Met name het beleid - of liever de afwezigheid daarvan - inzake pensioenen voor slachtoffers van Duitse vervolging baarde hem veel zorgen. Van Dedem was van mening dat in het zadel teruggekeerde regeerders en ambtenaren, die slechts bij uitzondering zelf ervaring hadden met verzet en oorlogshandelingen, onvoldoende erkenning toonden voor degenen die daarbij betrokken waren geweest. Voorts werd er weinig gedaan aan opvang van slachtoffers van het Derde Rijk.
De rustige militaire loopbaan van Van Dedem bij de Technische Dienst van de Koninklijke Landmacht werd na 1968 geheel overvleugeld door zijn inzet voor erkenning van de rechten van verzetsmilitairen. Van verschillende zijden ondervond Van Dedem tegenwerking bij dit streven. In 1975 mondden zijn inspanningen uit in de aanvaarding door de Staten Generaal van wetsvoorstel 13271, ingediend door mr. H. Koning (VVD): de Wet ter Verbetering van de Rechtspositie van Verzetsmilitairen (Staatsblad No 19, 20-01-76).
In de jaren 1968-1975 had G.W. baron van Dedem onder meer regelmatig contact met de directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie dr. L. de Jong en met prof. dr. J. Bastiaans die school maakte met zijn psychotherapeutische behandelingsmethode van postconcentratiekampsyndromen. G.W. baron van Dedem is erin geslaagd contact te leggen met vrijwel alle nog levende voormalige militairen die in het verzet aktief waren geweest. Bovendien had hij contact met veel vooraanstaande politici, onder meer Vonhoff (VVD), Schakel (CDA), Wolff (CPN) en Den Uyl (PvdA).
Vanwege zijn inspanningen ten behoeve van oorlogsslachtoffers werd G.W. baron van Dedem honorair bevorderd tot luitenant-kolonel titulair. Ook daarna bleef G.W. baron van Dedem zich in verschillende commissies en verbanden inzetten voor de belangen van verschillende groepen oorlogsslachtoffers.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Zijn inspanningen ten behoeve van verzetsmilitairen heeft G.W. baron van Dedem volledig gearchiveerd. Deze collectie gedeeltelijk geordend materiaal, grotendeels bestaand uit correspondentie, aantekeningen, overdrukken en knipsels werd eerst globaal bekeken ten huize van de familie Van Dedem in Tilburg. Voor nader onderzoek werd de verzameling in 1985 tijdelijk ondergebracht bij de documentatie-afdeling van de Sectie Militaire Geschiedenis van de Landmachtstaf te 's-Gravenhage. In overleg met de eigenaar werd het Algemeen Rijksarchief, tweede afdeling als definitieve bestemming aangewezen.
In de zomer van 1989 werd het archief van G.W. baron van Dedem, voorzien van een voorlopige lijst, naar de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief overgebracht.
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het resultaat van het onderzoek in 1985, de monografie "De totstandkoming van de Wet ter verbetering van de rechtspositie van verzetsmilitairen", zal in typoscript bij de collectie gevoegd worden ten behoeve van verder onderzoek.
Het archief is niet volledig openbaar. Van Dedem heeft namelijk door zijn acties een vertrouwenspositie bij collegae-verzetsmilitairen gekregen en als zodanig persoonlijke stukken ontvangen, waarvan kan worden aangenomen dat zij bij openbaarmaking de betrokkene kan schaden in (de beoordeling van) zijn militaire loopbaan. Zo konden tot aan de totstandkoming van de Wet ter verbetering van de rechtspositie van verzetsmilitairen konden slachtoffers van verhoren of andere mishandelingen van de bezetter als minder geschikt voor militaire dienst worden gediskwalificeerd. Bij de overdracht is daarom bepaald dat de raadpleging van persoonlijke stukken van derden om privacyredenen is beperkt. Dit geldt alleen voor originele documenten, die aan Van Dedem zijn toegezonden. Afschriften van ambtelijke beschikkingen zijn met toestemming van de betrokkene door Van Dedem publiek gemaakt.
Selectie en vernietiging
Het archief bevat doublures van stukken in verschillende overheidsarchieven; deze stukken zijn in beginsel openbaar omdat de archiefvormer ze voor de publiciteit bestemde. Zij kunnen worden vernietigd nadat de originelen krachtens de archiefwet aan de Tweede Afdeling zijn overgedragen. Daarom is thans besloten nog geen definitieve (beredeneerde) inventaris te maken. Enkele door Van Soest beschreven nummers zijn samengevoegd.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Het archief kent geen materiële beperkingen.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 541 G.W. van Dedem, nummer toegang 2.21.267, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Dedem, baron van suppl., 2.21.267, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar